Jongeren denken wereldwijd hetzelfde over gender

Of ze nu opgroeien in China, in de VS, in India of in Vlaanderen, overal vinden 10- tot 13-jarigen het ongepast dat meisjes voetballen en jongens hun nagels lakken. “Verrassend is dat”, zegt de Gentse onderzoekster Sara De Meyer. “We dachten dat de eerste internationale bevraging rond gendernormen veel meer verschillen bloot zou leggen.” Het woord ‘gender’ duikt overal op dit jaar. En nooit eerder leken de opvattingen en verwachtingen rond mannelijkheid en vrouwelijkheid zo relatief als vandaag.

Maar wat denken jonge tieners wereldwijd ervan? Zopas rondden de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health en de We- reld Gezondheidsorganisatie een eerste grote internationale studie af rond gendernormen bij jonge tieners. De studie ging na of de ingebakken opvattingen over jongens en meisjes verschillen van land tot land, van religie tot religie. Honderden 10- tot 13-jarigen uit vijftien landen kregen dezelfde clichés voorgelegd. Ze groeiden op in het vrijdenkende België, de VS of Schotland. Of net in een streng islamitisch land als Egypte, in het Afrikaanse Kenia, Burkina Faso, Nigeria en Congo, of in het Latijns-Amerikaanse Bolivië en Ecuador, of in China, Vietnam en Zuid-Afrika.

De jongen nodigt uit

“We hadden grote regionale verschillen verwacht”, zegt Sara De Meyer, onderzoekster aan de Gentse universiteit, die het Belgische luik van het onderzoek uitvoerde. “Maar dat bleek niet zo te zijn. Dezelfde gendernormen gelden overal in meer of mindere mate. Of ze nu in Congo, Ecuador of Egypte wonen, overal gaan jonge tieners ervan uit dat de jongen het meisje uitnodigt voor een eerste afspraakje. Alleen Schotland heeft daar minder eensgezind op geantwoord. Verder onderzoek moet nog uitwijzen hoe dat komt.” De onderzoekers ontdekten ook dat kinderen al op zeer jonge leeftijd uitgingen van het idee dat meisjes “kwetsbaar” zijn en jongens “sterk en onafhankelijk”. “Maar het is niet omdat overal hetzelfde wordt gedacht, dat de gevolgen ook identiek zijn”, zegt Sara De Meyer. “Een voorbeeld: overal denken jonge tieners dat vriendschappen tussen jongens en meisjes na de puberteit niet meer kunnen. Maar in Egypte leidt dat tot een strenge scheiding tussen de twee groepen. Bij ons bijlange niet.”

Op de vraag waarom de genderclichés overal ter wereld gelden, geeft Sarah De Meyer een gemengd antwoord. “Ik denk dat de biologie hier speelt: mannen zijn sterker dan vrouwen, dus worden ze geacht beschermend op te treden. Allicht speelt ook mee dat religie de mannen een belangrijker rol toedicht. En ook de patriarchale samenleving voedt de gendernormen.”

We hadden grote regionale verschillen verwacht. Maar dat bleek niet zo te zijn

Sara DE MEYER Onderzoekster Belgische luik

Nog meer onderzoek

Het onderzoek naar de gendernormen is nog maar het eerste van een drieluik. Uiteindelijk moet het onderzoek de vraag beantwoorden: hoe bepalend zijn gendernormen voor de fysieke, mentale en seksuele gezondheid van de jongvolwassen. Het tweede luik van het onderzoek start in februari. Dan legt Sara De Meyer 14.000 Gentse jongeren uit het eerste en tweede middelbaar een gendervragenlijst en een lijst met vragen over hun gezondheid voor. Diezelfde lijst krijgen ze over twee en vier jaar nogmaals voorgelegd. Zo kan een eventueel verband tussen gender-denken en gezondheid aan het licht komen.