Gezonder leven bespaart ons 1,3 miljard euro

Acht van de tien meest terugbetaalde geneesmiddelen hebben te maken met levensstijl

Acht geneesmiddelen die dienen om onze ongezonde levensstijl te corrigeren kostten de ziekteverzekering vorig jaar 1,3 miljard euro. Een flinke mentaliteitswijziging en meer preventie kunnen het verbruik ervan fors terugdringen. Dat zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp, die een top tien opstelde van de ‘populairste’ medicatie in 2016. “Het kan niet dat we diabeet zijn, insuline spuiten en tegelijk snoepen”, zegt ook gezondheidseconoom Dominique Vandijck (UHasselt). Bloeddrukverlagers, maagzuurremmers, cholesterolverlagers: ze staan allemaal in die top tien van de geneesmiddelen die het Riziv in 2016 terugbetaalde. “In veel gevallen is het verbruik van acht van de tien medicamenten het gevolg van een ongezonde levensstijl”, zegt Luc Van Gorp.

Die “acht” kosten de ziekteverzekering massa’s geld. In totaal betaalde het Riziv 1,3 miljard euro terug. Het gaat om de helft van een totaalbedrag van 2,6 miljard euro dat de ziekteverzekering vorig jaar terugstortte.

Gezonder gaan leven en een betere leefomgeving kunnen het verbruik ervan – en dus de kosten – terugdringen, stelt de CM. “Negentig procent van de patiënten die behandeld worden voor chronische longziekten zijn (ex-)rokers.” Diabetes: eenzelfde verhaal. Tachtig procent van de gevallen heeft te maken met zwaarlijvigheid.

Insuline en snoep

“We moeten mensen meer op hun verantwoordelijkheden wijzen”, vindt ook gezondheidseconoom Dominique Vandijck (UHasselt). “Het kan niet dat we diabeet zijn, insuline spuiten, maar daarnaast ook nog snoepen. Onze mentaliteit moet toch anders.” Eigen schuld, dikke bult Maar dat is volgens de voorzitter van

dus. Dominique VANDIJCK, gezondheidseconoom de Belgische artsenvereniging BVAS Marc Moens “te kort door de bocht”. “Dit scenario kan alleen in een ideale wereld. Waar er geen stress is, geen werk, geen files en geen erfelijke aandoeningen. Sommige mensen hebben aanleg. Een aangeboren cholesterolprobleem: dat bestaat.” Ook het gebruik van antidepressiva kan je niet zomaar terugdringen. Dat beseft Van Gorp. “Er zijn nu eenmaal gezonde mensen die een depressie kunnen krijgen. Daar hebben we geen vat op.” Bovendien kan niet iedereen zomaar zijn levensstijl aanpassen, vult gezondheidseconoom Lieven Annemans (UGent) aan. “Kansengroepen hebben een achterstand. Via wijkwerking kunnen ze leren gezonder te koken. Ook scholen hebben een belangrijke opdracht. Door frisdrank en ongezonde snacks te bannen.” Preventie is dus essentieel. “De sigaret afzweren is moeilijk”, zegt Van Gorp. “Maar met ontradende accijnzen pak je de context aan. Op voedingsmiddelen zou naast het vet- en zout- ook het suikergehalte beter zichtbaar moeten zijn. Eventueel met codes.”

Het kan niet dat we diabeet zijn, insuline spuiten en tegelijk snoepen

Budget is er niet

Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. “Historisch heeft ons land de fout gemaakt te weinig te investeren om ziektes te voorkomen”, zegt Annemans. “Een beperkt budget – 500 miljoen euro – gaat naar preventie. Om bij het Europese gemiddelde te komen zou er nog 200 à 300 miljoen euro moeten bijkomen”, aldus Vandijck.

Maar dat budget is er momenteel niet, geeft de woordvoerder van welzijnsminister Jo Vandeurzen (CD&V) toe. “We zouden er nochtans veel geld mee kunnen besparen. Op medicatie, operaties, hospitalisaties”, besluit Annemans. “Als we vandaag het roer omgooien, zouden we er binnen tien jaar de vruchten van kunnen plukken.”