Catalaanse patstelling
Nipte meerderheid voor separatisten
De Catalaanse regioverkiezingen hebben een perfecte patstelling opgeleverd. De separatistische partijen konden nipt hun absolute meerderheid in het parlement houden. Maar de (ook al nipt) grootste fractie in dat parlement wordt de verbeten tegen onafhankelijkheid gekante Ciudadanos. De grote verliezer van de stembusgang is de Spaanse premier Mariano Rajoy, die de verkiezingen uitlokte nadat hij de nationalistische minister-president Carles Puigdemont had afgezet. Vanuit Brussel volgde de gevluchte politicus de stembusgang die een recordaantal kiezers (86%) op de been bracht (foto). (mw)
Het was een adembenemende eindspurt. Nadat 97 procent van de stemmen in de Catalaanse regioverkiezingen geteld waren, konden de drie onafhankelijkheidspartijen hun nipte meerderheid in het Parlament net behouden - een absolute meerderheid van één zetel. De Catalaanse crisis lijkt daarmee terug naar af, met als grote verliezer degene die de stembusgang uitlokte: Spaanse premier Mariano Rajoy. Volgens de projectie op basis van 97 procent van de stemmen van de krant El Pais halen de drie separatistische formaties - de rechts-liberale Junts per Catalunya van de naar ons land gevluchte ex-minister-president Carles Puigdemont, de linkse ERC van de bij Madrid in de gevangenis zittende Oriol Junqueras en de ultralinkse CUP - 70 zetels in het 135 zetels tellende Catalaanse Parlament (nu 72). De separatisten zouden daarmee nipt boven de 68 zetels zitten, nodig voor een absolute meerderheid. Nu hebben ze 72 zetels.
Ciudadanos
In stemmenaantal leggen de ‘independentistas’ het met 47 procent van de stemmen dan weer af tegenover het ‘grondwettelijke’ kamp met 50 procent. Vergeleken bij de vorige regioverkiezingen in 2015 gaan de separatisten ook achteruit.
Binnen het pro-Spaanse blok wordt het liberale en uitgesproken anti-separatistische Ciudadanos (of Ciudadans) van Inés Arrimadas (zie kader) veruit de grootste fractie, voor de Catalaanse socialisten en ruim voor de Catalaanse Partido Popular, die slechte zaken doet en haar zetelaantal gehalveerd ziet.
De strijd om de grootste fractie in het Catalaanse Parlament (135 zetels) was al even nauw. Junts per Catalunya (met 34 zetels) en de ERC (32 zetels) liggen slechts licht achter Ciudadanos met 36 zetels.
Hoge opkomst
De kiezersopkomst lag zoals verwacht erg hoog: 86 procent - wat de uitslag bijzondere kracht geeft. Die democratische legitimiteit is paradoxaal genoeg een extra streep door de rekening van premier Rajoy, die de verkiezingen van gisteren forceerde nadat hij met het artikel 155 de Catalaanse regering buitenspel zette. De in alle opzichten uitzonderlijke stembusgang brengt in geen enkel opzicht een oplossing voor de Catalaanse crisis in zicht. Vooral het opzet van Rajoy om de ‘independentistas’ electoraal op snelheid te pakken, mislukte spectaculair.
Scherp verdeeld
Met één partijleider in de cel en één in Brusselse ballingschap konden de twee grote onafhankelijkheidspartijen hun kiezers mobiliseren, die daarmee duidelijk maakten dat ze niets moesten hebben van het legalistische betoog van de Spaanse premier die de Catalaanse leiders als ongrondwettelijke avonturiers afschilderde en elke dialoog met hen bleef afwijzen.
Dat echter juist de meest anti-separatistische partij, Ciudadanos, volgens de projectie de grootste fractie in het Parlament krijgt, geeft dan weer aan hoe scherp Catalonië verdeeld is en hoe moeilijk het zal worden om binnen de eigen natie/regio en met de rest van Spanje tot samenwerking en dialoog te komen.
Artikel 155
De twee grote onafhankelijkheidspartijen hebben de voorbije weken wel verklaard niet langer naar een eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring te streven. Ze eisten echter dat de Spaanse justitie de politici, ex-ministers en de aanvoerders van de nationalistische burgerbewegingen, die verdacht worden van rebellie en opruiing, vrijlaat. Premier Rajoy liet van zijn kant dan weer doorschemeren dat hij desnoods opnieuw het artikel 155 wil inzetten tegen ‘oproerkraaiers’ in Barcelona - ook als die verkozen zijn.