Vakbondsman overleeft hartstilstand op 10.000 meter hoogte

Ja, ze leven nog allemaal, de vijftig jonge talenten die we twintig jaar geleden voorstelden in ‘U hoort nog van hen’. Al had het ook anders kunnen lopen. De Genkse vakbondsman Jan Staal (47), ABVVsecretaris voor de algemene centrale, moet niet nadenken wanneer we hem vragen naar zijn hoogtepunt van de voorbije twintig jaar. “Dat ik een hartstilstand heb overleefd op 10.000 meter hoogte en het nog mag navertellen.”

Jan Staal: klinkt als een actieheld, maar in werkelijkheid is de 47-jarige Genkenaar nog steeds secretaris bij de socialistische vakbond, zoals hij dat twintig jaar geleden ook al was.

“Ik word geregeld aangesproken over mijn naam”, zegt Jan Staal. “Het is een stevige naam voor een vakbondsman, zeggen ze. En ik ben blij dat ik niet voor de metaalsector werk, het zou alleen maar verwarring zaaien.” Binnen de algemene centrale neemt Staal vooral de bouwgerelateerde sectoren voor zijn rekening, naast de papier-, glas-, lederproductie en de beschermde werkplaatsen (Bewel).

De Staals zouden afkomstig zijn uit Nederland. “Ik deel mijn naam met een Nederlandse acteur en een Nederlandse architect. Mijn opa werkte in de Minervafabriek in Antwerpen, de eerste automobielfabriek in België die sloot. Daarna is hij in de mijn van Zwartberg aan de slag gegaan.”

Vergelijk uzelf eens met de Jan Staal van twintig jaar geleden?

(Bekijkt het artikel van destijds dat we hebben meegebracht) “Je ziet, ik was nog een snotneus, hè. Ik was 23 jaar toen ik begon bij de vakbond. Maar het voordeel van die jonge leeftijd is dat je fouten mag maken, waar je veel uit leert. Bijvoorbeeld: hoe moet je een conflict inschatten? Als je jong bent, ga je uit van jouw waarheid, maar soms moet je een situatie ook eens van verschillende kanten bekijken.”

De appel is niet ver van de boom gevallen: uw vader is voormalig ABVV-voorman Leon Staal.

“Papa was betonmixer-chauffeur bij Inter-Beton. Later is hij délégué geworden en secretaris bij de vakbond. Dus je mag wel zeggen dat ik het met de paplepel heb meegekregen. Van kindsbeen af ging ik mee naar de 1 mei-optochten, bij mijn eerste betoging was ik zowat zestien jaar. Papa wordt 84 jaar en is nog steeds gezond. Het vakbondswerk volgt hij niet meer op de voet, al geeft hij wel nog zijn mening.”

Komt u als vakbondssecretaris vooral in actie wanneer ergens een conflict is?

“In grote bedrijven kom ik meestal pas tussen bij onderhandelingen. Maar dikwijls ruik je de problemen al van ver. Dan wacht ik niet tot de boel verrot is om in actie te schieten. Daarnaast sta ik ook onze délégués bij, wanneer die moeilijkheden hebben. En als een bedrijfsleider van een klein bouwbedrijf zegt: ‘De vakbond, die komt er hier niet in’, dan ga ik eens praten.”

Ze zullen u graag zien komen?

“Wat ik niet goed begrijp, want eigenlijk zou ik overbodig willen zijn. Dat zou willen zeggen dat er geen discussies of spanningen waren. De wet zegt dat je een minimum aan sociaal overleg moet hebben in een bedrijf. Dus als een bedrijfsleider dat niet ziet zitten kan ik de werkgeversfederatie vragen om te verzoenen. Of ik kan naar de inspectie van sociale wetten gaan. Ik vraag niet dat ze meteen een pv uitschrijven maar of ze komen uitleggen hoe het werkt. Zo gaan we stap voor stap.”

Heeft u het gevoel dat u de voorbije twintig jaar het verschil heeft gemaakt?

“Elke dag. Iemand die langdurig ziek is, kan van de ene op de andere dag ontslagen worden zonder verbrekingsvergoeding. Als dat gebeurt, gaan we praten met het bedrijf en soms komt er voor de werknemer dan toch iets uit de bus. Of eens tussenkomen voor mensen die problemen hebben met hun kind en geen verlof krij

Ik denk dat ik eerder duizenden stakingen ontzenuwd heb dan dat ik er veroorzaakt heb Jan STAAL ABVV-secretaris