“Papa zit in het nadenkhuisje”
Zeven maanden heeft het geduurd voor Pieter* (36) tegen zijn dochtertje van vier jaar durfde toegeven dat hij in de gevangenis zit. Tot dan heette het dat hij ziek was en even bij de dokter moest blijven. “Met dit boekje van Het Kinderatelier hebben we het nu samen uitgelegd. Wat dit is, hoe het werkt, waarom ik er ben. Papa zit in het nadenkhuisje...”, vertelt hij. Via kleine ingrepen heeft de stad Hasselt ‘hun’ gevangenis een stukje kindvriendelijker helpen maken. Met voetstappen in fluo op de vloer, roze wegwijzers naar papa of mama, een boekje dat speels uitlegt waar ze zijn. Als afleiding van die tralies.
“Het is tegenwoordig bon ton om mensen zo snel en liefst zo lang mogelijk op te sluiten als ze iets verkeerds gedaan hebben. Of dat allemaal werkt, en de schade die het aanricht bij ouders, partner en kinderen? Daar staan we niet graag bij stil”, benadrukt Paul Dauwe, directeur van de Hasseltse gevangenis. “We moeten nog erg vechten tegen dat soort clichés. Dat straffen gelijkstaat met mensen elk perspectief op een terugkeer naar de samenleving ontnemen”, pikt Vlaams minister van Gezin Jo Vandeurzen (CD&V) in, die vrijdag samen met federaal minister van Justitie Koen Geens (CD&V) de gevangenis bezocht. “Terwijl we net moeten zorgen dat ze zo goed mogelijk de draad van het leven buiten weer kunnen oppikken. Dat is niet alleen belangrijk voor hen, maar in het belang van ons allemaal.”
En dus begonnen ze in Limburg, als eerste gevangenis van het land, met een kinderatelier waar papa’s (en intussen ook mama’s) met hun kinderen op zaterdag kunnen spelen, knutselen en vooral de band niet verbreken. “Dat was twintig jaar geleden, een project van Justi- tieel Welzijnswerk (CAW) en vrijwilligersorganisatie Sjabloon. Vandaag zijn we er nog steeds, elke zaterdag in Hasselt”, klinkt Ann Timmermans. Intussen met steun van de Hasseltse Opvoedingswinkel. En het is die laatste die nu de gevangenis nog kindvriendelijker heeft gemaakt.
Bert en Hert
Kobe Swennen (27): “Tijdens mijn stage in de Opvoedingswinkel had ik gezien dat heel wat kindjes toch nog bang naar de ge- vangenis komen. Ze laten de hand van mama geen moment los. Ik heb alles een tijdje incognito gevolgd en zo is het idee ontstaan om de weg van de ingang tot de bezoekersruimte kindvriendelijker te maken. Met een welkomstbord, de voetstappen van Bert en Hert – de twee bekende figuren van de jeugddienst – en pijlen die de weg naar papa of mama wijzen. Om kinderen af te leiden van de context waarin ze zitten.” Twee boekjes – voor tien- tot twaalfjarigen en voor zes- tot negenjarigen – leggen dan weer in hun eigen taal uit wat ze allemaal zien, horen en moeten doen. Van de zware deuren openkrijgen tot de metaaldetector die loeit als hun jaszak niet leeg is.
Monopoly
“Elke zaterdag is het feest, als ik met mijn kinderen - 15, 11 en 8 jaar - kan spelen in het Atelier. Dat is het eerste wat ik doe op maandagochtend: mijn naam op de lijst zetten, om erbij te mogen zijn. Er zijn meestal zo’n dertig kandidaten, maar er is maar plaats voor zeventien”, vertelt Lode* (43), die nog een tijdje moet zitten voor slagen en verwondingen. “Het contact behouden met de kinderen is zo belangrijk. Ik doe nu ook veel meer met hen, hier ga je dat allemaal beseffen. Knutselen, mens-erger-jeniet, Monopoly.”
“Het Kinderatelier geeft je een vrij gevoel: je mag rondlopen, je eet samen,... De kleine kan je rond de nek springen bij het binnenkomen. Ik kan je niet zeggen wat dat betekent”, knikt Pieter, in de cel voor drugshandel. “Ze maken ook foto’s van ons hier samen en die krijgen we dan afgedrukt in A4: mijn hele cel hangt ermee vol. Het boekje heeft me geholpen om het mijn dochtertje uit te leggen. Alleen had ik het nooit gekund. Ik zit nu in het nadenkhuisje. Ik moet nog een tijdje nadenken en dan kom ik naar huis...” “Gezinnen hebben nood aan warme plekken waar ze zich veilig voelen en een band opbouwen. Ook in de gevangenis. We hebben het label ‘kindvriendelijke stad’ gekregen. Wel, de gevangenis en de gevangenen zijn ook deel van de stad. Daarom hopen we er met dit project voor te zorgen dat kinderen hier liever komen”, besluiten burgemeester Nadja Vananroye en schepenen Valerie Del Re en Karolien Mondelaers.
(* fictieve namen)