Apple: maak onze kinderen mediawijs!

In een open brief riepen maandag twee investeringsgroepen Apple op om

meer ‘verantwoordelijkheid’ te nemen ter bescherming van haar jongste gebruikers (lees: kinderen). In de brief worden onderzoeken aangehaald die hun vraag onderbouwen. Als pedagogen en consumenten zijn we blij dat aandeelhouders de grote technologiereus wijzen op zijn verantwoordelijkheid. Daarom kaarten we graag het belang van dit initiatief aan, maar wijzen we tegelijk ook op de beperktheid van de aanbeveling van parental controls als oplossing voor de risico’s die samenhangen met technologiegebruik. Deze brief illustreert een duidelijke trend waarbij mensen zich meer en meer vragen stellen over de langetermijn-impact van het gebruik van smartphone, tablet en andere toestellen. Na de euforie over de nieuwe mogelijkheden van deze toestellen, is het klaarblijkelijk tijd voor wetenschappelijke evidentie en terughoudendheid. Het lijkt ons waardevol grote technologiebedrijven op te roepen om voldoende hoge ethische standaarden aan de dag te leggen bij hun producten. Deze bedrijven richten zich immers (meer en meer) naar jonge kinderen. We denken hierbij aan Facebooks nieuwe ‘Messenger Kids’ of de ‘Youtube Kids’-app. Ethische vragen over bijvoorbeeld privacy van kinderen en het recht om vergeten te worden zijn pertinent. Een voorbeeld hiervan zou een pedagogische kwaliteitscheck van apps kunnen zijn. Dat lijkt ons geen overbodige luxe, gezien de vele ‘zogenaamde’ educatieve apps in de appstores. Concreet pleit de brief onder meer voor een adviesraad, meer onderzoek, vormingsinitiatieven maar vooral een uitbreiding van de parental controls. Dit zijn veelal softwaremogelijkheden waarmee je bepaalde functionaliteiten van toestellen of toepassingen in of uit kan schakelen. De gebruikerstijd kan zo bijvoorbeeld afgestemd worden op de leeftijd van een kind. Overdreven vertrouwen op deze soorten van ‘technologische controle’ gaat voorbij aan andere strategieën die nodig zijn om kinderen en jongeren te leren hun technologiegebruik zelf in de hand te houden en mediawijs te zijn. Zo toont recent Vlaams onderzoek in het kader van het EU Kids Online project aan dat louter online grenzen stellen de risico’s vermindert, maar dit de online weerbaarheid niet bevordert. Grenzen stellen, via technologie of andere manieren, is een inherent deel van opvoeden, maar mag zich daartoe niet beperken want dit focust zich te eenzijdig op controleren en te weinig op de kansen die er online liggen. Naast een restrictieve begeleiding die, volgens het Net Children Go Mobile onderzoek, in België het vaakst voorkomt, staat een actieve begeleiding waarbij het pedagogische trio van sturen, steunen en stimuleren centraal staat. Ouders zullen hierbij aanwezig zijn, praten en samen online dingen doen. Hierbij is het creëren van een uitdagende pedagogische (online) omgeving die afgestemd is op de leeftijd en interesses van kinderen van belang. Een gezond evenwicht tussen controleren, mediëren en het samen gebruiken ervan is aanbevolen willen we kinderen en jongeren laten opgroeien tot mediawijze gebruikers van Apple of andere producten.

Het lijkt ons dus wel degelijk ‘mediawijs’ als deze bedrijven naast op technische mogelijkheden ook zouden investeren in onderzoek en vormingsinitiatieven over de impact van de toestellen waarmee ze ‘slapend’ rijk worden.