“Voor CD&V en N-VA is de regering een boksmatch”
Alexander De Croo (Open Vld)
BRUSSEL - “In de regering heb je twee assen: degenen die er altijd een boksmatch van willen maken, namelijk CD&V en N-VA, en een andere as die daar zit om te werken: dat zij wij en MR”, zegt Alexander De Croo, vicepremier (Open Vld) en dus lid van een kernkabinet dat elke week wel om een of andere reden nog altijd een kibbelkabinet is. Maar eigenlijk willen we van hem als minister van Digitale Agenda weten hoe hij de veranderende wereld aanpakt: welke oplossingen heeft hij voor bijvoorbeeld Carrefour, dat via een kil filmpje 1.233 mensen op straat zet omdat we met z’n allen blijkbaar liever zaken doen met een computer dan met een mens? Leve de technologie?
Bij Carrefour sneuvelen 1.233 banen. Een van de redenen is dat wij Belgen wel online kopen, maar dat wij niet online verkopen. Daarvoor gaan we naar Bol.com of Coolblue, naar Nederlanders dus.
“Dat is niet helemaal waar. De reden waarom er bij Carrefour banen sneuvelen, is ook omdat onze gewoonten veranderen. We gaan niet meer graag naar hypermarkten, we gaan liever naar buurtwinkels. Sommige handelaars spelen daar ook handig op in. Trouwens, bij Lidl komen er 1.500 banen bij, dat zijn er meer dan dat erbij Carrefour verdwijnen.”
Maar de jobs bij Bol.com en Coolblue hebben wij dus niet. Nu die regeling voor e-commerce er eindelijk is, zijn er zelfs nauwelijks bedrijven die toestemming voor nachtarbeid vragen.
“Wat er gebeurd is, is dat een paar grote spelers zich net over de grens zijn gaan vestigen. Maar ook Belgische bedrijven beginnen er aan: Torfs, Ikea, Vanden Borre en andere zijn er mee bezig. Dat is alleen de logistieke kant van de e-commerce. Daar mogen we ons niet op blindstaren, want dat is niet het enige gevolg van de digitalisering. Ook voor bijvoorbeeld de zorg is digitalisering zeer belangrijk, die kan tot duizenden jobs leiden. Deze week heb ik nog met Maggie De Block HealthTech.Belgium gelanceerd dat zich daar nu op richt.”
“Maar ik begrijp heel goed dat dit een klap is voor de mensen van Carrefour. Want mensen moeten huizen afbetalen en hebben kinderen die studeren. Vandaag zijn er veel jobs, maar we moeten mensen daar naar toe leiden. Dat gaat niet vanzelf. Mensen hebben hun leven vaak rond hun werk georganiseerd, ze werken er lang, hebben er hun collega’s...”
En die mensen hebben hun capaciteiten misschien ook niet verder ontwikkeld.
“Hun capaciteiten zijn inderdaad misschien veroogklept: dit kan ik, verder hoef ik niet te gaan. Maar het grote verschil met Ford Genk is toch dat het nu economisch een stuk beter gaat. Als niet-Limburger kan ik alleen maar bewondering hebben voor de veerkracht van Limburg na de sluiting van Ford Genk. Jullie werkloosheid ligt onder het Vlaamse gemiddelde, terwijl Limburg vroeger altijd het zorgenkind was van Vlaanderen.”
Ook al omdat zo’n 1.000 mensen na de sluiting van Ford Genk aan de slag zijn gegaan in de Nederlandse auto-industrie. Daar hebben ze die jobs nog wel.
“Wij hebben ook nog maakindustrie, maar dan wel op een hoogtechnologische manier. Je ziet ook veel kleine starters. Kijk maar eens naar de Corda-campus in Hasselt, daar heb je nu 210 bedrijven, er werken 3.000 mensen en ze willen naar 5.000. Dat is vier keer meer dan dat er in de laatste jaren van Philips Hasselt werkten.”
Maar van die start-ups zijn er maar een paar die kunnen doorgroeien naar iets groters.
“In elk geval heb je in de plaats van die ene mastodont die Philips was, nu veel kleine bedrijfjes die inzetten op creativiteit en talent. Maar ik wil nog iets zeggen over de 250.000 vacatures die er nu zijn: iedereen denkt dat die er alleen zijn voor hooggeschoolden, maar daarvan zijn er ook wel 100.000 voor laagopgeleiden. De vacatures zijn dus er wel.” “Waar ik me meer zorgen over maak, is over jongeren die hun middelbaar niet afmaken. Hoe zorgen we dat ze toch nog kansen krijgen? Vroeger zeiden we gewoon: VDAB, los het maar
op. Maar je kan niet voor iedereen dezelfde aanpak hanteren. In Brussel hebben we een aantal proefprojecten die zeer goed werken. In Molenbeek hebben we Molengeek en in het centraal station Becentral, waar je kan leren coderen. Ze selecteren niet op diploma, maar op motivatie.”
En die motivatie is: hoe verdien ik zo veel mogelijk geld?
“Nee, die motivatie is of je graag iets bijleert. En als je iets niet begrijpt, dan moet je dat niet aan de docent vragen, maar aan andere jongeren. De bedoeling is dat die jongeren samen leren. De docenten zijn ook andere jongeren met een beetje street credibility. Iemand die hun taal spreekt en waar ze naar opkijken. De opleiding duurt zes maanden. De klassieke redenering is: we kijken achteruit, naar wat je vroeger allemaal hebt gedaan. Maar zij kijken vooruit. Met succes, want elke maand stromen er 20 jongeren uit. Ze gaan nu ook in Charlerloi beginnen en op termijn misschien ook in Limburg.”
Wie sponsort?
“Vandaag zijn dat twee telecomoperatoren, die daar ook een aantal mensen uit selecteren. Na twee maanden moeten ze ook al stage doen in een bedrijf. Dat is een omgeving die voor hen helemaal nieuw is. Ze leren zich ook op hun gemak voelen in een bedrijf.”
Kan u als minister het voortouw nemen en meer van dit opzetten?
“We hebben een digital skills-fonds, waar vorig jaar zo’n veertigtal projecten gebruik van maakten. In Limburg doet daar onder meer de PXL een beroep op. Mijn rol is om dingen te laten gebeuren, want er is al veel gepalaverd. Van mij krijgen ze middelen om zaken uit te testen. Op de Corda-campus wordt nu bijvoorbeeld een van de eerste 5G-verbindingen van Europa uitgetest. Ik heb vorig jaar mensen in het Mobile World Congres in met ontwikkelaars van 5G gesproken. Ik heb hen voorgesteld om hen de zogenaamde radioruimte gratis te geven. Ericsson is daar opgesprongen. Dus testen ze die 5G-omgeving nu uit in Hasselt. Mensen gebruiken nu al veel digitale media, maar dan wel passief: om achterover te leunen en hun iPad te lezen. Maar de komende jaren moeten we ervoor zorgen dat ze dit op een creatieve manier gebruiken.”
Hoe ver staat het met de tweejarige opleiding, waar Open Vld nu al een tijdje over bezig is?
“We hebben dat in november aangekondigd op ons congres en ik heb dat met enkele Europese collega’s uitgewerkt. Nu is de situatie: je gaat tot je 18de of je 23ste naar school en daarna is het afgelopen. Maar dat volstaat niet.”
Gaat u dat verplichten?
“Wel, 100 jaar geleden hebben we ook het onderwijs verplicht, ook al is verplichtingen opleggen doorgaans geen liberale maatregel. Die twee jaar zal je in elk geval kunnen spreiden over je loopbaan, of je kan die ook ineens gebruiken.”
En wie betaalt dat?
“De werkgevers. Nu zijn er ook al allerlei budgetten, maar die zitten verspreid per sector, terwijl een definitie van een sector alsmaar vager wordt. Ook iemand in een bouwbedrijf is vandaag bijvoorbeeld bezig met dataanalyse. Ik heb er geen enkel probleem mee om tegen de bedrijven te zeggen: jullie gaan dat geld samenleggen voor opleidingen. Mensen moeten tijdens die opleidingen ook een stuk inkomenszekerheid hebben.”
Maar wat als die persoon, eens opgeleid, tegen zijn baas zegt: Merci en nu zoek ik een betere job?
“Die redenering heb ik al vaker gehoord. Maar neem dat je niet in je werknemer investeert en dat die werknemer blijft. Dat is veel erger. Investeren in mensen is sowieso de juiste zaak om te doen. Als je investeert en de werknemer blijft, heb je dubbel gewonnen.”
Moet u als minister van Digitalisering niet eens samenzitten met de minister van Onderwijs?
“Wat mij verbaast, is dat leren programmeren niet in het basispakket onderwijs zit. Vroeger, toen ik in het atheneum zat, was dat wel zo.”
Nu zijn er nog altijd directeurs die vinden dat STEM er alleen is voor TSO.
“En waarschijnlijk zijn er ook nog directeurs die vinden dat dit eerder iets voor jongens is dan voor meisjes. Ook dat is fout. We moeten inderdaad meer inzetten op techniek, maar we mogen ons daar ook niet op blindstaren. Sommigen denken dat het een strijd is tussen machines en mensen, maar dat is het niet. Wij als mens hebben technologie altijd gebruikt als werktuig.”
“Wat is het verschil tussen machines en mensen? Dat we vindingrijk zijn, dat we emoties hebben, dat we empathie hebben, dat we creatief zijn. We moeten in ons onderwijs inderdaad jongeren stimuleren voor techniek, maar we moeten ook jongeren stimuleren die creatief zijn en die emotioneel sterk zijn. Dat doen we niet. Ons onderwijs is nog altijd georganiseerd zoals in de jaren 60. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat mensen die zeer creatief en emotioneel sterk zijn, veel gevraagd gaan worden, weliswaar gecombineerd met die andere zaken.”
De telecomsector vroeg deze week een New Deal met de overheid. Ze willen investeren op voorwaarde dat de overheid daar een gunstig kader voor schept.
“Ik wil vooral een good deal voor de burger. Dat is dat er genoeg concurrentie is, zodat de prijzen naar beneden gaan.”
Leggen zij het accent te veel op: bescherm ons?
“Ze zijn in elk geval geen liefdadigheidsinstelling. Toen Proximus zijn prijs heeft opgetrokken, heb ik gezegd dat mensen naar andere telecomoperatoren kunnen overstappen. Daarop kreeg ik als reactie: vreemd dat je niet opkomt voor je bedrijf (de Belgische overheid heeft 53,5% van de aandelen,
Alle grote maatregelen van deze regering hebben de stempel van MR of Open Vld