“Nu niet meer wachten op plaats maar op budget”

Eén jaar na start hebben 24.200 volwassenen met handicap een eigen budget

Eén jaar na de invoering van het nieuwe systeem waarbij Vlamingen met een handicap zelf een budget krijgen (en niet langer de instelling), zijn er 24.200 mensen die hier gebruik van maken. 14.200 personen wachten nog op een budget, of op de verhoging van hun huidige budget. Dat blijkt uit cijfers van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, die gisteren zijn voorgesteld in het Vlaams Parlement. Vlaams minister Vandeurzen laat experten en wetenschappers het systeem nu evalueren. In januari 2017 voerde Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) de ‘persoonsvolgende financiering’ in voor personen met een handicap. Sindsdien krijgen niet meer de instellingen maar de mensen zelf een budget van de overheid. In totaal zijn er nu 24.200 mensen die hier gebruik van maken.

Elk jaar komen er budgetten bij. Vorig jaar waren er dat 1.529, en die zijn vooral gegaan naar de mensen met de grootste nood. Ook zijn er zo’n 4.000 mensen die wachten op een verhoging van hun budget, omdat ze met het huidige geld niet toekomen. Alles samen zijn er 14.200 Vlamingen die op (meer) geld wachten.

Wie helemaal geen budget heeft, kan nog altijd rechtstreekse hulp krijgen. 23.400 mensen maakten daar gebruik van. 14.080 mensen kregen een kleiner zorgbudget of deden een beroep op een of andere gespecialiseerde dienst.

Uit het eerste jaar van de ‘copernicaanse omwenteling’ in de gehandicaptenzorg blijkt dat er voor de grootste groep niet veel veranderd is: 86 procent van de personen met een handicap hebben hun budget in cheques aangevraagd. Die cheques gaan dan naar de instelling waar ze verblijven. Vier procent van de doelgroep kiest voor een combinatie van cheques met cash geld, zeven procent zet zijn budget om in cash. Met dat bedrag kan de persoon met een handicap dan zelf mensen in diensten nemen of ‘hulp kopen’. Van het cash bedrag gaat bijvoorbeeld 21 procent naar dienstencheques en ongeveer net zoveel naar arbeidsovereenkomsten.

Wachtlijsten

Wat ook weinig veranderd is: de wachtlijsten. “Die zijn er nog altijd”, zegt Paul Caes, directeur van vzw Stijn, die instellingen zoals Sint-Oda en ’t Weyerke overkoepelt. “Alleen wacht je nu op budget en niet op een plaats in een instelling. Maar zonder budget kan je geen plaats krijgen. De omschakeling is bovendien niet vlekkeloos verlopen. Zo kregen we voortdurend nieuwe berekeningen van het agentschap die andere fouten moesten rechtzetten.” Het agentschap beaamt dat een verfijning van de regels nodig is. Zo moet duidelijker worden wat precies woon- en leefkosten zijn. Die kosten mogen geen zorgkosten bevatten. De leef- en woonkosten moet de gehandicapte betalen van zijn uitkering en dus niet van zijn zorgbudget. Veel ouders maken zich daar zorgen over, ze vrezen dat hun kinderen niet toekomen met hun uitkering (zie open brief). “Die uitkeringen zijn ook erg laag”, zegt Caes.

Evaluatie

Minister Vandeurzen wil het hele systeem van persoonsvolgende financiering door een kritische bril bekijken en laat het door experten en wetenschappers evalueren. De eerste resultaten worden na de zomer verwacht. In 2019 wordt het persoonsvolgend systeem ook ingevoerd voor minderjarigen.