“Van dertig cafés naar één”
Naslagwerk over oude volkskroegen in Martenslinde
De tijd dat er in Martenslinde in elke straat wel een café was, is lang voorbij. Reden genoeg voor de heemkring om een overzicht te maken. “Twee jaar lang zijn we in de archieven gedoken en hebben we verhalen opgetekend bij de oudste inwoners van ons dorp. Op die manier hebben we de cafés uit de 19de en 20ste eeuw, een belangrijk onderdeel van het sociale leven, in kaart kunnen brengen. Het leverde zoveel verhalen en anekdotes op dat we er een boek over hebben geschreven”, vertelt Katrien Bruggeman, voorzitter van heemkring Lin in het Groen. de volkse cafés in Martenslinde centraal stonden in het sociale leven, blijkt al uit gegevens uit 1806 van de octrooirechten op alcoholische dranken. Het dorp telde toen amper 306 inwoners en het bierverbruik in de tien cafés lag op 10.000 liter per jaar”, zegt Katrien Bruggeman, die samen met Lambert Loix en Jeannine Vanherle het opzoekingswerk deed. Vandaag de dag zijn traditionele cafés steeds minder in trek. “Van de ruim 30 cafés die hier ooit hoogtij vierden, is er anno 2018 jammer genoeg slechts eentje overgebleven.”
Coupe ravage
Het café was in de vorige eeuw niet alleen een ontmoetingsplaats, het was ook een wezenlijk onderdeel van het dagelijkse leven. Je vond er alles: van spaarkas tot kegelbaan. “Soms werd er als bijverdienste geschonken in de voorkamer of in de keuken. Coiffeur Pieter Panis, een vrijgezel, is hier een goed voorbeeld van. Hij had een goeddraaiende ‘schenkplaats’ in het kapsalon dat hij uitbaatte in de voorkamer van de boerderij van zijn ouders in de Dorpsstraat. Maar de haarkapper kreeg meer volk over de vloer om een pint te drinken dan dat er haren werden geknipt. Hij was trouwens bekend voor maar één snit: coupe ravage.”
Knappe dochters
Datingsites waren er vroeger niet, maar mooie meisjes gelukkig wel. “Volgens heel wat oudere inwoners van Martenslinde was café De Drie Rozen bijzonder in trek”, vervolgt Lambert Loix. “De kroeg aan de huidige Riemsterweg werd gerund door Lisa en haar drie jongste knappe dochters. De meisjes werden smalend ‘de drie rozen’ genoemd en het was dan ook niet verwonderlijk dat de jonge mannen van heinde en verre kwamen om hier een biertje te drinken, te kegelen en de jonge dames het hof te maken. Maar toen de dochters een man vonden, was dat reden genoeg om de uitbating van de kroeg in het midden van de jaren ’50 stop te zetten.”
Pick-up
Het populairste kroeg in het dorp was De Zon in de vroegere Kerk“Dat steeg. “Het café opende de deuren aan het begin van de 19de eeuw en bleef bestaan tot in 1999. Heel vroeger werden er hanengevechten georganiseerd. In de jaren ’60 was er voor jonge mensen nauwelijks iets te beleven in het dorp, zo vertelde ons menig ouderling. Ze gingen dan maar muziek luisteren in de keuken van het café. Er stond een pick-up opgesteld in een kast, maar als de politie kwam, werd die vlug dichtgedaan.” Katrien BRUGGEMAN
Heemkring Een groot en chic café was de Calimero van uitbater Jef Nassen op de plek van de huidige Noba. Heel populair in de jaren ’70. Je kon er zelfs mosselen eten. En die werden gewassen in een badkuip naast de zaak. Het café neigde naar een dancing. Men liep dan soms stoetsgewijs al dansend en zingend binnen en buiten. Dat vond de pastoor maar niks en daar gaf hij vaak hardop afkeurende commentaar op.
Oud café nabouwen
“Volkscafés vormen een wezenlijk onderdeel van ons cultureel erfgoed. We hebben dertig cafés met tekst en uitleg opgenomen in het boek ‘Cafés in Martenslinde’. Momenteel is er nog één: De Gouden Tak”, aldus de leden van de heemkring Lin in het Groen. Het boek met een overzicht van twee eeuwen cafés in Martenslinde wordt voorgesteld op de Erfgoeddag op 22 april. “We koppelen er een expo aan met foto’s van de cafeetjes en de processies van toen. In het kermisweekend van 23 en 24 juni gaan we samen met de verenigingen van het dorp een oud café nabouwen en we openen dan ook een ouderwetse kegelbaan.”
In 1806 telde het dorp amper 306 inwoners. In de tien toenmalige cafés werd liefst 10.000 liter bier per jaar gedronken
XWie interesse heeft in het boek stuurt een mailtje naar: bruggeman@stintelaar.be