“Maar één oor terugbetaald”

Doven hekelen manke terugbetaling van implantaten

Het aantal Belgen dat een ‘bionisch oor’ of cochleair implantaat laat aanbrengen, is de laatste vijftien jaar in opmars. Met dit elektronische apparaat kunnen doven en slechthorenden weer geluiden waarnemen en gesprekken volgen. “Een implantaat kost ruim 22.000 euro. Maar in België krijgen volwassenen die aan beide oren doof zijn maar één toestel terugbetaald. Wie maar aan één kant doof is, krijgt zelfs geen terugbetaling. Dat slaat nergens op”, klagen belangenverenigingen naar aanleiding van de internationale dag voor mensen met cochleaire implantaten.

“Een cochleair implantaat of CI stimuleert in het slakkenhuis de gehoorzenuw met elektrische impulsen”, schetst Leo De Raeve van het Onafhankelijk Informatiecentrum voor Cochleaire Implantatie (ONICI). “Dat is het inwendige deel. Uitwendig is er de zendspoel, een processor en een microfoon op het hoofd.” Wereldwijd dragen 450.000 doven en ernstig slechthorenden een CI. “Hun aantal groeit jaarlijks met 50.000, in Vlaanderen met 270, onder wie een tachtigtal kinderen. De afgelopen vijftien jaar gaat het snel, want de operatie verloopt steeds vlotter en is minder ingrijpend. Daarnaast worden de toestellen kleiner en werken ze sneller. Toch zien we dat van de Belgische volwassenen die in aanmerking komen voor een CI, amper 10 procent er een draagt. Het is te weinig bekend.” Om een CI te kunnen krijgen moeten patiënten een ernstig gehoorverlies van 85 decibel aan beide oren hebben. Het toestel biedt ook hulp voor mensen die kampen met oorsuizingen of tinnitus. “Maar enkel als ze ook aan ernstig gehoorverlies lijden. Dan kan het oorsuizen in de meeste gevallen verminderen”, stelt Sebastien Janssens de Varebeke van het CI-team van het Jessa.

Overheid

Als het RIZIV niet tussenkomt, kost een CI de patiënt 22.000 euro. Om de vijf jaar komt daar nog eens 6.500 euro bij voor een nieuwe geluidsprocessor. “Alleen voor dove kinderen is er een terugbetaling voor twee CI’s, bij doofheid of gehoorproblemen aan beide oren. Volwassenen die hun beide oren willen laten behandelen krijgen maar één implantaat terugbetaald. Wie aan één kant doof is, krijgt niets. Een mens heeft nochtans beide oren nodig: dat zorgt voor richtinghoren, je kan beter gesprekken volgen in geroezemoes, en je kan beter verre geluiden horen. Alleen betaalt de overheid dus maar een oor terug”, zucht Janssens de Varebeke. Nochtans wint volgens De Raeve niet alleen de patiënt maar ook de overheid met een betere terugbetaling. “Verschillende studies tonen een terugverdientijd van tien jaar aan. Wie doof wordt loopt bijvoorbeeld vijf keer meer risico op dementie. Daarnaast is er een verhoogd risico op sociaal isolement en geestelijke problemen. Mensen met ernstige gehoorproblemen die niet behandeld worden, hebben ook 2,5 keer meer risico op een depressie en nemen meer medicatie. Ze zijn ook vaker werkloos.”

Er zijn wel plannen voor een betere terugbetaling. “Maar voorlopig blijft het bij praten alleen”, zegt De Raeve. Verenigingen voor doven en slechthorenden organiseren daarom tussen 25 februari en 3 maart tal van activiteiten om aandacht te vragen voor de problematiek. Zowel bij RIZIV als op het kabinet van minister van Volksgezondheid De Block (Open Vld) was vrijdag niemand bereikbaar voor commentaar.