Aantal gedoopte kinderen voor het eerst in minderheid

Kwart minder doopsels in zes jaar tijd

Een kind dat vandaag in ons land op de wereld komt, wordt vaker níét dan wel gedoopt. Dat blijkt uit het eerste jaarrapport van de Katholieke Kerk in België, dat in het najaar wordt uitgebracht. Tussen 2010 en 2016 is het aantal kinderdoopsels met een kwart gedaald, van 45.657 naar 33.875. “In 2009 ontving nog 58 procent van de kinderen die in België werd geboren het doopsel. In 2016 waren ze met 45 procent, een minderheid”, zegt Geert De Kerpel, woordvoerder van de Bisschoppenconferentie. “Vroeger dachten ouders niet na over het doopsel: het was traditie. Vandaag is het een bewuste keuze.”

Een kind dat vandaag in ons land op de wereld komt, wordt vaker níét dan wel gedoopt. De voorbije zes jaar is het aantal doopsels zo sterk gedaald dat gedoopte kinderen voor het eerst in de minderheid zijn. “Vroeger dachten ouders niet na over het doopsel: het was traditie. Vandaag is het een bewuste keuze.” Ooit was het de evidentie zelve: een kind dat ter wereld komt, gaat boven de doopvont. Soms zelfs nog in het ziekenhuis waar het geboren werd. Maar die tijd ligt ver achter ons, zo blijkt uit nieuwe cijfers van de Belgische Bisschoppenconferentie.

Om een zicht te krijgen op de rol en betekenis van de Kerk in onze samenleving, brengt een aantal wetenschappers van de KU Leuven in opdracht van de bisschoppen tal van gegevens in kaart. Hoeveel geld geven gelovigen aan armoedebestrijding? Hoeveel vluchtelingen worden door de Kerk geholpen? Hoeveel kinderen doen nog hun eerste communie of vormsel, hoeveel baby’s worden gedoopt? Het onderzoek zal leiden tot het eerste jaarrapport van de katholieke kerk in België, dat in het najaar wordt uitgebracht. Maar de tendensen over het doopsel in de bisdommen Brugge, Gent, Antwerpen, Hasselt en het aartsbisdom Mechelen-Brussel zijn nu al duidelijk: tussen 2010 en 2016 is het aantal kinderdoopsels met een kwart gedaald, van 45.657 naar 33.875.

“En ook in relatieve cijfers zien we een daling”, zegt Geert De Kerpel, woordvoerder van de Bisschoppenconferentie. “In 2009 ontving nog 58 procent van de kinderen het doopsel. In 2016 waren ze met 45 procent, een minderheid.”

Vangheluwe

Volgens De Kerpel is de daling bovenal een gevolg van de doorgedreven secularisering. “In de jaren 60 werd haast ieder kind gedoopt: het was traditie. Vandaag maken ouders een bewuste keuze om hun kind wel of niet tot de kerkgemeenschap te laten toetreden.” 2010 is ook het jaar dat de Brugse bisschop Roger Vangheluwe in opspraak kwam, zegt politicoloog en socioloog Marc Hooghe (KU Leuven), die het onderzoek uit 2009 coördineerde. “Intuïtief zou je dus kunnen denken dat de heisa rond seksueel misbruik in de Kerk er iets mee te maken heeft. Maar het klopt niet: het aantal doopsels daalt stelselmatig sinds de jaren 60. Wat wél meespeelt, is de toename van het aantal gezinnen met een migratieachtergrond. Velen van hen kennen geen rooms-katholieke dooptraditie en zetten gemiddeld meer kinderen op de wereld dan de autochtone bevolking.”

Te afwezig?

Ondanks de daling zijn de bisschoppen niet van plan de gelovigen in ons land aan te moedigen hun kinderen vaker te dopen. “Het ligt niet in onze aard onszelf te verkopen”, zegt De Kerpel. “We proberen bovenal zo authentiek mogelijk te zijn. We geloven dat dit het meest wervend is, en dat altijd zal zijn.” Kerkjurist Rik Torfs had op een “iets zelfverzekerder” antwoord gehoopt. “Niet dat de bisschoppen nu met een radiospot moeten komen waarin ze zeggen dat alle ouders hun kind moeten laten dopen”, zegt hij. “Maar de Kerk mag toch wat meer tonen dat ze gelooft in wat ze doet. De zaken worden al jarenlang te veel op hun beloop gelaten, en als daaraan niets verandert, zullen enkel nóg meer mensen afhaken. Waarom komen de bisschoppen bijvoorbeeld niet eens sterker op de voorgrond in publieke debatten? Waarom benadrukken ze niet eens vaker dat het geloof in deze tijden van presteren, consumeren, stress en burnout een grote hulp kan zijn bij het omgaan met tegenslagen? Als de waardevolle betekenis van het geloof vaker in de verf zou worden gezet, zou dat veel scepsis tegenover religie wegnemen.”

Volwassen dopen

Het aantal volwassen mannen en vrouwen dat zich laat dopen, zit de laatste jaren overigens wél in de lift. Waar het in 2014 en 2015 om 185 personen ging, waren dit er twee jaar geleden 222 en vorig jaar 229.