Symposium Jessa & Wetenschap
Darmflora
De darmflora is het bekendste microbioom. Maar we hebben bijvoorbeeld ook huidflora. En mondflora. “De darmflora kent iedereen, omdat die bacteriën relatief gemakkelijk te verkrijgen zijn via stoelgangonderzoek”, zegt Raes. “Maar we hebben ook een microbioom op de huid, in de luchtwegen, de ogen, het voortplantingskanaal... Eigenlijk zijn alle oppervlakten van ons lichaam die een barrière met de buitenwereld vormen, bevolkt door een microbioom. Het is de verzameling van micro-organismen die al miljoenen jaren in vrede in en op ons lichaam leven. Het darmmicrobioom is belangrijk, voor zover we weten hét belangrijkste, voor de ontwikkeling van ons immuunsysteem.”
Evolutie
Het microbioom ligt niet vast bij de geboorte. “Wij als kinderartsen weten dat het microbioom van een baby van zes maanden niet hetzelfde is als dat van een kind van zes jaar of van een volwassene”, zegt Raes. “Het microbioom is in volle ontwikkeling, vooral gedurende de eerste 3 tot 5 à 6 levensjaren. Tijdens deze fase van uitrijping kunnen bepaalde invloeden een blijvende effect hebben op de gezondheid op latere leeftijd. De bekendste ingreep om het microbioom te beïnvloeden, is de stoelgangtransplantatie. Er wordt gezonde stoelgang ingebracht om het bacteriële ecosysteem van een ziek persoon te herstellen. “Stoelgangtransplantaties werken voor bepaalde darminfecties”, zegt Peter Brems, die zaterdag moderator is van het symposium. “Bij Clostridium Difficile is er een succes van meer dan 90 procent. Er wordt ook onderzoek gedaan naar stoelgangtransplantaties bij de ziekte van Crohn, prikkelbare darmen en zelfs autisme. Intussen hopen mensen met die aandoeningen dat het ook voor hen de oplossing is. Maar omdat er nog niet voldoende bewijzen zijn dat het werkt, komen ze niet in aanmerking. Daarom zijn er mensen met darmziekten die gewoon zelf aan de slag gaan en via video’s op internet leren wat ze moeten
Microbioom: hype of bewezen? Dat is de insteek van het tweede jaarlijkse symposium van Jessa & Wetenschap zaterdag in Hasselt, met sprekers als Marc Raes (pediater Jessa
Ziekenhuis), Erica Rutten (doctor in de voedingswetenschappen) en Marie Joossens (Microbioloog VIB). “Het microbioom is een hot topic: verhalen over stoelgangtransplantaties, douchecrèmes met probiotica, de nieuwe geneeskunde”, zegt Ingrid Arijs van Jessa & Wetenschap. “Door de hype in de media krijgen artsen heel veel vragen van patiënten.
Is dit te klasseren bij alternatieve geneeswijzen of is er bewijs dat het microbioom relevant is voor de klinische praktijk? Er zullen 250 huisartsen en specialisten, maar ook
verpleegkundigen, diëtisten en zelfs dierenartsen aanwezig zijn.”
Het platform Jessa & Wetenschap bestaat nu twee jaar. “Ook een niet-academisch ziekenhuis heeft een belangrijke rol te spelen in medisch-wetenschappelijk onderzoek”, legt Arijs uit. “De expertise is in huis en de overleglijnen zijn kort. Bovendien zijn onze patiënten niet studie-moe en betreft het vaak een ander type patiënten dan in een
universitaire setting.”
XHet VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) is voor het project ‘150 Dagen Darmflora’ op zoek naar deelnemers, die vanaf september stoelgang-, speeksel- en bloedstalen willen afstaan.
Inschrijven via www.vib.be/darmflora doen. Zo is er een man die de stoelgang van zijn buurman invroor en daar elke dag een stukje van afsneed en opat. Er is zelfs een vrouw die de stoelgang van haar hond ging opeten. Maar zelf aan de slag gaan, is een heel slecht idee. Er zijn niet alleen geen bewijzen of stoelgang eten wel werkt, het kan zelfs heel gevaarlijk zijn: je kan allerlei andere infecties oplopen.”
Antibiotica
Peter Brems ging zelf ook al verschillende experimenten aan. Zo toonde hij twee jaar geleden voor een ‘Pano’-reportage aan hoe antibiotica een acuut effect hebben op het evenwicht in onze darmflora. “Voor het experiment hebben ze mijn eigen stoelgang ingevroren”, vertelt hij. “Een zware antibioticakuur maakte mijn darmflora in grote mate kapot. Daarna heb ik pillen met mijn eigen stoelgang geslikt. Wat bleek? Mijn darmflora herstelde veel sneller dan bij de controlegroep zonder pillen.” Hij deed ook twee experimenten om zijn huidflora te beïnvloeden. “Er werd huidflora van mijn armen en wang genomen”, legt hij uit. “Mijn vrouw zegt al jaren dat ik mij veel te veel douche en dat ik zo de goede bacteriën kapotmaak. Voor een eerste experiment heb ik heel agressieve douchegel van een bekend merk in de supermarkt gebruikt. Die doodde veel huidbacteriën. Maar de huidflora is blijkbaar veerkrachtig, want het herstelde zich snel. Ik ben ook een spuitbus vol bacteriën gaan gebruiken: in plaats van zeep moet je je wassen met bacteriën. Na een week zaten de bacteriën die in dat flesje zouden zitten op mijn huid. Maar er is geen enkel bewijs dat zoiets goed is. Waarom zou je dan zoveel betalen