Bosland is de eerste wildernis in Vlaanderen
“De wildernis in Bosland/Kamp van Beverlo is van dezelfde omvang als de kerngebieden in de Eifel/Hoge Venen. Dankzij de uitgestrektheid, de grote variatie in landschappen en natuurtypen en het feit dat het hele systeem nog vrij intact is, heeft dit gebied een uitzonderlijke natuurwaarde. Alleen beseffen we dat hier in Vlaanderen nog te weinig”, zegt Dries Gorissen, directeur bij het Agentschap Natuur en Bos (ANB). De voorbode van de komst van Naya is misschien wel de raaf geweest. Deze aaseter werd de voorbije jaren al een paar keer in Bosland gesignaleerd en gaat in de uitgestrekte natuurgebieden met grote roofdieren zeker een plaats vinden. Dat zij van wolven profiteren, is al heel lang bekend. “Maar ook omgekeerd is er interactie. Er zijn voorbeelden van raven die vanuit de lucht richting wolf roepen waar er voedsel te vinden is. Ze tippen de wolf waar prooidieren zitten”, legt Dries Gorissen uit. Voor de directeur bij het ANB is Naya een grote schakel van een heel nieuw raderwerk dat zich in Bosland in beweging zet en waardoor het gebied nog meer een wildernis wordt. Want dat Naya regelmatig in het grootste boscomplex van Limburg vertoeft, staat vast. Aan de rand van het bos vlakbij het kerkhof van Lommel, aan de Trapkes vlakbij de Napoleonweg en in het Hobos in
Overpelt werd al
ANTWERPEN
Balen
Leopoldsburg
Lommel
Hechtel-Eksel Beringen MILITAIR
DOMEIN een wolf gesignaleerd. Maar omdat er op geen enkel moment beeldmateriaal kon worden gemaakt, zijn het geen 100% zekere waarnemingen. “Ga er maar vanuit dat Naya Bosland aan het verkennen is. Ze zoekt er rustplaatsen, kijkt waar er veel prooien zijn. En die zijn er beide in overvloed. Rusten kan ze onder dode bomen of simpelweg in het hol van een vos - haar kleinere neef - of een das. Naya gaat dat op een heel simpele manier een beetje breder maken en kan er dan comfortabel in slapen. En de oorspronkelijke bewoner, die durft niet meer terug te komen. En eten: everzwijnen, reeën, hazen, konijnen… ze vindt het allemaal”, legt Gorissen uit.
Boodschap
Dat Naya zich na twee maanden nog altijd niet in vol ornaat aan mensen heeft laten zien, is volgens wolvenkenners niet eens zo vreemd. “De wolf is een soort die je niet moet gaan zoeken. Je ontmoet ze bij verrassing. En als je er eentje ziet, beschouw het dan als een heel groot cadeau. Indianenstammen in Noord-Amerika vertelden dat de wolf zich enkel laat zien aan mensen die hij een boodschap wil geven.” Maar ook zonder die mystiek vindt Naya voldoende ruimte in de gebieden die voor mensen moeilijk of niet te bereiken zijn. “Laat ons er van uitgaan dat Bosland/ Kamp van Beverlo Naya’s thuis is. Maar met de aansluitende natuurgebieden is Naya-land nog
veel groter. Het
Overpelt HouthalenHelchteren
Neerpelt
KLEINE BROGEL
Peer
Hamont-Achel
Bocholt MeeuwenGruitrode
Bree loopt van aan de terril in Heusden tot aan de IJzeren Rijn. Bossen, heide, valleien en landbouwgebieden wisselen elkaar af. Het is 12.000 hectaren puur natuur en bos en nog eens een paar duizend hectaren open ruimte. Dit natuurmassief is even groot als de kern van de Hoge Venen met hun lynx en wilde kat. En dat kan hier dus ook allemaal.”
Stilte
De voornaamste voorwaarde en meteen het basiskapitaal van Bosland zijn de uitgestrekte en gevarieerde stiltegebieden waar dieren baas zijn. “Ik denk bijvoorbeeld aan de valleien van de Zwarte Beek en de Grote Nete en het boscomplex rond het Pijnven in Bosland. Het is daar zo groot dat er af en toe nog mensen verdwalen. Sommige moerasgebieden zijn trouwens ondoordringbaar. En de grote surplus: het gebied vertoont zeer veel gelijkenissen met waar onze wolvin vandaan komt. ”
Als Naya blijft, volgen er sowieso ‘nieuwe’ soorten. “Op de kadavers die Naya achterlaat - ze zijn er, alleen hebben mensen ze nog niet gevonden - kunnen bijvoorbeeld in alle rust aasetende kevers, vliegen en paddenstoelen groeien. Er is met die grote predator in Bosland een cyclus op gang gekomen waardoor er de volgende jaren een hele nieuwe laag biodiversiteit bovenop komt. De raaf, de rode en zwarte wouw profiteren van de aanwezigheid van aas en komen nu al deze richting uit. Ook andere soorten, zoals de wilde kat, zijn onderweg en kunnen net als Naya weer extra radertjes in gang steken. Dat is het boeiende aan natuurontwikkeling. Elke soort die erbij komt, voegt weer nieuwe relaties en interacties toe aan het lokale soortennetwerk. Zo gaat er telkens weer een doosje met extra natuur open. Soorten creëren zo kansen voor soorten.”
Dat dit allemaal mogelijk is, heeft uiteraard te maken met het basiskapitaal in het gebied. “Maar de jarenlange inspanningen op het terrein door vele organisaties, de gemeenten, Natuurpunt, Regionaal Landschap, de militaire overheid en private eigenaars
Jacht
Nog een vraag die binnen afzienbare tijd kan worden beantwoord: waar zijn de belangrijkste rustplaatsen van Naya? “Op die plekken of op plaatsen met veel dekking voor Naya, is het risico voor haar prooidieren groter en dus is het waarschijnlijk dat ook hun gedrag verandert. Jagers zullen dit bijvoorbeeld goed kunnen vaststellen bij de reeën en everzwijnen.” De vrees dat een wolf de wildpopulatie significant naar beneden zal halen, is volgens Gorissen ongegrond. “Zoveel kan een wolf onmogelijk eten. Al kunnen we niet uitsluiten dat Naya al mannelijk gezelschap heeft. Alleen is er geen 100% zekerheid en gaan we er vanuit dat onze wolvin hier alles heeft wat ze moet hebben … behalve een mannetje. En daarom weten we niet of ze uiteindelijk ook gaat blijven”, besluit Gorissen.
BELGIË