Een leven tussen boeken
HASSELT
Hij deed zich voor als een man van het hoofd, maar eigenlijk was Eric Heidbuchel een man van het hart. Zijn hele leven bracht hij door tussen boeken, op zoek naar wijsheid en levenservaring. Naar moeilijke woorden ook, die hij met een heimelijk genoegen in gesprekken smokkelde. ‘Hij was de slimste thuis. Maar bij een gevoelige film of muziek liepen de tranen over zijn wangen.’ Hoeveel boeken er door de handen van Eric Heidbuchel zijn gegaan - niemand die het kan zeggen. Begonnen als medewerker in boekhandel Heideland op de Hasseltse Grote Markt, geëindigd als directeur-bibliothecaris bij de provinciale bibliotheek. Ondertussen ook nog voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief en Documentatie, voorzitter van de Stichting Boek, voorzitter van de Hoge Raad voor de Openbare Bibliotheken én Gouden Uil-jurylid.
“En dan had hij thuis nog een bureau waarvan één wand volledig met boeken was bezet”, zegt zijn dochter Birgit Heidbuchel. “Papa heeft zijn hele leven tussen de boeken gezeten. Gelukkig is hij altijd kunnen blijven lezen: drie weken voor zijn dood, toen hij in het ziekenhuis lag en niet meer uit bed kon, stuurde hij zijn kleindochter nog naar de bibliotheek.” Je zou denken dat een ziekenhuispatiënt op zoek is naar ontspannende lectuur, iets waarvoor weinig concentratie is vereist. Niet zo bij Eric: hij vroeg expliciet om filosofische werken en proza. Op de drempel van de dood wilde hij zich nog één keer laven aan de slimmigheid van anderen, om er zelf beter van te worden.
Mentor
Als directeur-bibliothecaris van de provinciale bibliotheek vond Eric het belangrijk dat ook zijn kinderen boeken lazen. “Papa ging vaak op zondag naar zijn werk om zijn correspondentie bij te werken”, zegt zoon Geert Heidbuchel. “Dan ging ik mee en koos ik een stapel boeken uit, die ik ter plaatse las of mee naar huis nam. Uiteraard begon ik met de strips, maar later stapte ik over naar boeken.”
Voor Geert was zijn vader zijn mentor. Tijdens zijn studies en zijn latere carrière nam hij een voorbeeld aan het pad dat zijn vader bewandelde. “Papa is zonder diploma beginnen te werken in een boekhandel. Daarna ging hij aan de slag als opsteller in de provinciale bibliotheek. Toen de post van directeur vrijkwam, werd hij gepolst. Maar papa had niet het vereiste licentiaatsdiploma. Als vrije student is hij toen politieke en sociale wetenschappen gaan studeren in Leuven.”
Die motivatie is de leidraad in Geerts leven, zegt hij. “Als 47-jarige vind ik het belangrijk dat ik nog altijd bijleer. Twee jaar geleden heb ik mijn MBA-diploma behaald. Ik werk als consultant, waarvoor ik regelmatig trainingen en opleidingen moet volgen, zodat mijn erkenning geldig blijft. Ik lees veel vakliteratuur, maar soms neem ik ook een fictieboek ter hand.”
Ook Birgit bewondert het traject van haar vader. “Je moet het maar doen: papa was pas getrouwd, had net zijn eerste kind gekregen, maar toch ging hij opnieuw studeren. Hij was een voorbeeld voor ons. Papa was een man van principes, niet iemand met wie je urenlange gesprekken voerde. Maar hij gaf zijn kinderen goede raad mee door ons erop te wijzen hoe het er later in het leven aan toe zou gaan. Voor hem was het belangrijk dat we gewapend aan ons volwassen leven begonnen.”
Vragen voor vijf frank
Die training begon al toen zijn kinderen nog jong waren. Elke zondag organiseerde Eric een quiz voor zijn drie kinderen. “Dat was vaste prik”, zegt Birgit. “Op zondag sliep mijn moeder uit. Mijn vader dekte de tafel en speelde met ons een algemene kennisquiz, met vragen aangepast aan onze leeftijd. Op die manier heb ik veel bijgeleerd, onder andere over geschiedenis en literatuur. Al durfde papa er soms vragen tussen te steken met moeilijke woorden. Dat deed hij ook tijdens gesprekken. Hij vond het fijn als we hem vroegen wat een woord betekende. Dan zag je hem stiekem genieten. Hij was graag de slimste thuis. Een man van het hoofd, maar bij een gevoelige film of muziek liepen de tranen over zijn wangen.”
“Aan de quiz hingen geldprijzen vast”, herinnert Geert zich. “Voor vijf frank stelde hij een gemakkelijke vraag. Met een moeilijke vraag kon je twintig frank verdie- nen. Wie veel geld verzameld had in zijn potje en een moeilijke vraag kreeg, had plots niets meer in zijn potje. Papa speelde met echt geld, maar veel centen heeft hij nooit uitgekeerd. Er was altijd wel een moeilijke vraag over literatuur die ons nekte.”
Eric was een drukbezet man die veel en hard werkte, maar die op gezette tijdstippen ook tijd vrijmaakte voor zijn gezin. Op zondag kookte hij en tijdens weekends ging hij met zijn kinderen wandelen op de Hoge Venen. Tijdens de zomervakantie ging het gezin een maand met de auto op vakantie naar Spanje. “Dan werden we met ons drieën op de achterbank gepropt en reed hij in één ruk naar ons vakantie-adres”, zegt Birgit. Voor zijn kleinkinderen deed Eric alles. “Mama was onthaalmoeder, maar ze zorgde ook voor haar acht kleinkinderen. Toen papa op pensioen was, trok hij er na school met de kleinkinderen op uit. Hij ging met ze naar Bokrijk, naar de speeltuin, een ijsje eten. Op die manier ontlastte hij mijn moeder, zodat zij alleen maar met de onthaalkinderen bezig hoefde te zijn.”
Babbelaar
Eric was een babbelaar en kwam graag onder de mensen. Na zijn pensioen werd hij enquêteur en bevroeg hij in opdracht van de overheid mensen uit zijn buurt over hun inkomen en geldbesteding. Hij fietste ook graag - regelmatig zag je hem door door de Hasseltse Catharinawijk en het stadspark fietsen.
Zijn gezondheid kreeg tien jaar geleden een knauw toen hij tijdens een heupoperatie met een bacterie werd besmet. “Sindsdien ging hij achteruit”, zegt Birgit. “Papa werd steeds minder mobiel, de laatste maanden bracht hij door in een rolstoel. Zijn lichaam werd steeds resistenter tegen de antibiotica die hij kreeg toegediend. Drie weken voor zijn dood beslisten de dokters om zijn heup weg te halen, zodat ze de bacterie plaatselijk konden bestrijden. Maar dat heeft hij niet overleefd.”