Zwangere juffen uit de klas gehaald: te groot risico voor baby
Maatregel voor kleuter- en buitengewoon onderwijs geldt nu ook in lagere school
Twee leerkrachten uit een Antwerpse lagere school zijn door de arbeidsgeneesheer uit de klas gehaald toen bleek dat ze zwanger waren. Een maatregel die doorgaans enkel in het kleuter- en buitengewoon onderwijs voorkomt. “Door het M-decreet zitten meer kinderen met een zorgnood in de gewone klas en moeten hun leerkrachten nu ook thuis blijven”, zegt directeur Jan Cox. Samen met enkele collega’s vreest hij voor een precedent. “Straks hebben we geen leerkrachten meer over om les te geven.” Leerkracht in de lagere school? Je moet al hard zoeken om vandaag een man te vinden. Acht op de tien lesgevers zijn vrouwen. Dat maakt de bezorgdheid van enkele directeurs in het basisonderwijs des te prangend. “Er zijn al te weinig leerkrachten”, zegt Thomas Vanden Berghe, voorzitter van de belangenvereniging van directeurs in het katholiek basisonderwijs. “Als straks alle vrouwen uit de klas worden gehaald wanneer ze zwanger zijn, dan is dat bijzonder zorgwekkend.” Aanleiding is het advies van de arbeidsgeneesheer van Idewe, de dienst voor bescherming en preventie op het werk, in een Antwerpse basisschool. Twee juffen uit het eerste leerjaar mogen er niet langer voor de klas staan omdat ze zwanger zijn. Dat betekent dat ze nu maanden thuis zitten.
M-decreet
“Het gaat om klassen waar leerlingen zitten met een extra zorgnood”, zegt Jan Cox, algemeen directeur van scholengroep Ankerwijs. “Door het M-decreet stromen die nu makkelijker door naar de gewone klas. De arbeidsgeneesheer redeneerde dat die juffen daarom een risico liepen.” In het kleuter- en buitengewoon onderwijs gebeurt het wel vaker dat zwangere leerkrachten of paramedisch personeel uit de klas worden gehaald. Jaarlijks gaat het om zo’n drieduizend vrouwen. “Ik heb nog nooit geweten dat het ook op andere onderwijsniveaus gebeurt”, zegt Cox.
Die “verwijdering uit het risico” kan twee oorzaken hebben. Ofwel lopen de zwangere juffen kans op ziektes als CMV, een virus dat ernstige afwijkingen kan veroorzaken bij de foetus. Omdat de kinderen hun speeksel niet doorslikken of kwijlen, niet zindelijk zijn, zichzelf niet schoonmaken na een toiletbeurt of zelf een verzwakte immuniteit hebben, zoals kinderen met het syndroom van Down. Daarnaast is er de zogenaamde moederschapsbescherming. Die geldt onder meer voor zwangere vrouwen die blootstaan aan jongeren die agressief gedrag vertonen. “Door het M-decreet kan dit risico ook gaan voorkomen in het gewoon onderwijs”, schrijft Idewe op zijn website.
Geen algemene regel
“Maar het is zeker geen algemene regel dat juffen in het lager onderwijs uit de klas moeten”, zegt Lode Godderis, professor arbeidsgeneeskunde aan de KU Leuven en Directeur van de Dienst Onderzoek en Ontwikkeling bij Idewe. “Bij elk geval apart moet er een risicoanalyse gebeuren op basis van de samenstelling van de klas. Het is niet ondenkbaar dat er door het M-decreet meer risico’s zijn, maar het lijkt me toch eerder de uitzondering.” Onderwijsminister Hilde Crevits (CD&V) vindt dat die risico’s sowieso moeten primeren op alle andere overwegingen. “Het is logisch dat schoolbesturen geen risico willen nemen om na een advies van de arbeidsgeneesheer de verantwoordelijkheid te dragen dat een zwangerschap misloopt”, zegt ze. “Vooraleer ze iemand in verlof sturen, moeten ze wel alternatieven proberen, zoals een andere functie of plaats.”
Dat is volgens Cox makkelijker gezegd dan gedaan. “Je kan ze wel een andere opdracht geven, maar wie moet dan hun klas overnemen?”, vraagt hij zich af. “Je kan een juf moeilijk van plaats doen wisselen met een secretaresse.”