“Bewoners behouden de regie over hun eigen leven”
Twee Limburgse woon-zorgcentra geselecteerd als voorbeeld inzake zorgethiek
SINT-TRUIDEN - Bewoners die niet moeten ontbijten op een vast uur, die mee beslissen over de invulling van hun dagen, over de zorg die ze nodig achten en over hun eigen levenseinde... In woonzorgcentrum Villa Rosa in SintTruiden zetten ze in op een ethisch verantwoord zorgbeleid, waarin plaats is voor de eigenheid van de bewoners. Daarom werden ze samen met Sint-Jozef in Neerpelt en acht andere rusthuizen in Vlaanderen geselecteerd door Vlaams Minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V), om dat beleid verder uit te bouwen en te delen met andere woon-zorgcentra.
Georgette (87), Jeanne (94), Jeanne (88) en Mariette (86) genieten samen in de cafetaria van woonzorgcentrum Villa Rosa in SintTruiden van een stukje vlaai. Jeanne en Jeanne drinken daarbij een frisse kriek. “Het is gezellig hier”, lachen ze. “Vroeger toen ik ging dansen, dronk ik ook wel eens een kriek”, zegt Jeanne (94). “Nu drink ik hier mijn kriekje.” Tien Vlaamse woon-zorgcentra zijn door minister Jo Vandeurzen (CD&V) geselecteerd om een ethisch verantwoord zorgbeleid uit te bouwen en te delen met andere woon-zorgcentra.
Een ethisch zorgbeleid betekent zoveel als rekening houden met de eigenheid van elke bewoner. Dat dagelijkse kriekje van Jeanne is maar één van de vele kleine voorbeelden in Villa Rosa. “Onze zorgvisie stoelt op respect, discretie en betrokkenheid”, zegt directeur Liliane Dorissen. “De totale zorg wordt afgestemd op maat van de bewoner. We stellen samen met de bewoner een vroegtijdig zorgplan samen, waarin we ruimte maken voor alle aspecten van het leven en de thematiek van het sterven. Er is aandacht voor palliatieve zorg, maar evenzeer voor euthanasie. We mogen vragen van onze bewoners niet negeren. Het is belangrijk dat ze de regie over hun eigen leven behouden. Ook op een moment dat ze het zelf niet meer kunnen zeggen. In augustus vorig jaar hebben we beslist om een stuurgroep ethiek op te richten, waarin we begeleid worden door ethicus en professor Ignaas Devisch. Is er een moeilijke situatie, waarin we zelf even geen raad weten? Dan staat hij ons bij om hier op een ethisch verantwoorde manier mee om te gaan.”
Puree
Villa Rosa probeert ook rekening te houden met de leefgewoontes en levensgeschiedenis van zijn bewoners. “We gaan met elke nieuwe bewoner die hier aankomt in gesprek: we willen hun levensverhaal horen”, vertelt Dorissen. “Zijn ze getrouwd, hebben ze kinderen? Welk beroep oefenden ze uit? Zijn ze gelovig of niet? Daarmee kunnen we hun gewoontes en interesses leren kennen, maar ook hun verdriet. We proberen altijd een evenwicht te vinden tussen de individuele wensen en noden versus de noden en regels van leven in een gemeenschap. Thuis kookten ze hun eigen potje. Hier komt het eten vanuit een centrale keuken. Dat is anders, maar ook lekker. We kunnen niet à la carte serveren, maar er is altijd wel een alternatief. Wil iemand altijd puree in plaats van gekookte aardappelen? Dat kan. De ene is gewoon om vroeg op te staan, de andere slaapt liever wat uit. Daarom serveren we het ontbijt tussen half acht en negen uur. In elke dagzaal hebben we ook een huismoeder, die een babbeltje slaat met de mensen, die verse koffie zet, die eens spek met eieren serveert. Geuren en smaken die hun doen denken aan thuis.” “Bewoners kunnen ook zelf hun huisarts kiezen”, gaat de directeur verder. “Willen ze niet dat hun kamer nu gepoetst wordt? Dan komt de poetshulp later wel terug. Op onze afdeling voor psychisch kwetsbare bewoners is het eens zo belangrijk om hun tempo te volgen. Iemand die zwaar dementerend is en nu niet gewassen wil worden? Die laten we even gerust en een uur later komen we terug. Bewoners vragen weleens: mag ik dit of dat nog? Hier mag alles, in de mate van het mogelijke. Alles kan, zolang ze de vrijheid van de anderen niet belemmeren. Leon bijvoorbeeld heeft als hobby fotografie en springt nog geregeld de fiets op om mooie foto’s te gaan maken. We zijn een open en vrij huis en bewoners mogen gaan en staan waar ze willen. Zolang ze ons verwittigen en laten weten wanneer ze terug zijn, zijn we soepel.”
Nieuwe auto
“Het is belangrijk dat onze bewoners hun waardigheid kunnen behouden”, besluit Dorissen. “Dat begint met de manier van aanspreken. Wil iemand graag mevrouw X genoemd worden, dan doen we dat. Iemand die heel haar leven Marie werd genoemd, moet niet plots aangesproken worden met Marieke. Of eet uw bordje leeg. Eet uw patatjes maar op. We zitten niet in een kleuterklas. Dit zijn mensen die heel hun leven gewerkt hebben, gezorgd hebben voor hun gezin. Ze verdienen respect. Ze moeten betrokken worden in een gesprek en niet over het hoofd gezien worden. Laatst wilde een medewerker een nieuwe auto kopen. Ze ging om raad vragen aan een bewoner die veel van auto’s kent. Hij kon haar tips geven, je zag hem openbloeien omdat hij erkend werd. Het zijn soms heel kleine dingen. Professionele zorg en de correcte pillen op het juiste moment zijn belangrijk. Maar een respectvolle omgang met de mensen mag niet vergeten worden. Ook hier hebben we onze piekmomenten, ook hier is het soms druk. Maar ons OCMW heeft er bewust voor gekozen om meer personeel in te zetten, dan de norm. En dat lijkt te lonen.”