Karine Claassen toont hoe mensen eigen levenseinde regisseren

“Dit programma maken heeft me zo veel inzichten gegeven. Onder meer om anders en intenser te gaan leven”, zegt VRT-gezicht Karine Claassen. Ze heeft het over ‘Afscheid’, de reeks over zes mensen die weten dat ze nog maar enkele weken of maanden te leven h

Karine Claassen werd vorig jaar opgemerkt met haar reportagereeks ‘Dwars door Amerika’, waarin ze praatte met gewone Amerikanen. Het leverde een heel ander beeld op van de VS dan we gewoon zijn en wie de reeks had gezien, was niet meer zo verrast dat Donald Trump tot president verkozen werd.

Ook documentairemaker Eric Goens had de reeks gezien en was onder de indruk. Hij had een idee voor een reeks over afscheid nemen van het leven en had er vertrouwen in dat Karine Claassen daarvoor de geschikte reporter zou zijn.

“Ik heb het zelf meegemaakt met mijn vader”, zegt Karine Claassen. “Als je ziek bent, kom je voor de anderen in een aparte categorie terecht. Ik heb afscheid kunnen ne- men en het een plaats kunnen geven, maar bepaalde dingen werden niet uitgesproken en die heb ik niet van hem gehoord. Er zijn heel veel mensen in die situatie, alleen tonen we die niet. Ik ben iemand die in mijn werk de confrontatie wil aangaan, ik wil iets vertellen over hoe wij zijn als mens, zonder te verbloemen. In de laatste fase van je leven ben je de meest pure vorm van jezelf. Ik ben verschoten van de schoonheid, de eerlijkheid, de waardigheid en de kracht van die mensen om er nog iets mooi van te maken. Ze waren strijdlustig en wilden zelf hun levenseinde regisseren.”

Was het niet moeilijk om mensen te vinden die camera’s wilden toelaten?

“Ik stond versteld hoeveel er hebben toegezegd. Ik ben eerst naar het palliatieve dagcentrum geweest dat Wim Distelmans in Wemmel heeft opgericht. Daar komen overdag allemaal mensen die hun levenseinde zien naderen. Ik heb eerst met tientallen patiënten gepraat zonder een camera erbij en dan heb ik er een vijftal uitgekozen. Ik heb zes afleveringen gemaakt en in elke aflevering komt er een personage bij. Ik toon geen aftakelingsproces. Welke ziekte ze hebben, was voor mij niet belangrijk. Wat ze gemeen hebben is dat ze allemaal vechten om waardig te sterven. De reeks heet ‘Afscheid’: afscheid van het leven. Maar het gaat in essentie over het leven.”

Indrukwekkend is Annick, de advocate van 40 en moeder van een zoontje van 11 en een dochtertje van 9, die van de arts te horen heeft gekregen dat ze nog maar drie weken te leven heeft. Ontroerend en bewonderenswaardig hoe zij met haar levenseinde omgaat. En verbazingwekkend dat ze nog een half jaar heeft geleefd. Mag een arts dan voorspellen dat je nog maar drie weken hebt?

“De arts had er wel bij gezegd dat het onvoorspelbaar was en zij wilde het zelf absoluut weten. Na die prognose heeft Annick nog een homeopathische kuur gevolgd. Misschien heeft dat geholpen. Wat ik wel waanzinnig vind, is dat sommige artsen aan hun patiënten niet durven zeggen dat ze ongeneeslijk ziek zijn. Sommige dokters gaan dat uit de weg en dat vind ik beschamend. Als je nog maar een paar weken of maanden te leven hebt, wil je dat toch weten. Levensbeëindiging is in de opleiding geneeskunde een keuzevak. Dat zegt genoeg: als zelfs de universiteiten het uit de weg gaan.”