Tongerse potvis spoelt aan in Friesland
Kunstwerk voor culturele hoofdstad
HARLINGEN - Een potvis van 18 meter lang en 18 ton zwaar, gemaakt in het atelier van Hedwig Snoeckx in Tongeren, is vanaf 18 mei een nieuwe blikvanger in de haven van het Nederlandse Harlingen. De kolos van EPSschuim, kunsthars en staal, zal uit zijn spuitgat een straal water tot 20 meter hoog blazen.
De Tongerse potvis is een van de elf fonteinen die geplaatst worden naar aanleiding van LeeuwardenFryslân 2018, Culturele Hoofdstad van Europa. De Puerto Ricaanse kunstenaars Jennifer Allora en Guillermo Calzadilla wilden een levensechte walvis te water laten voor de kust van Harlingen, ooit een belangrijke haven voor walvisvaart. Voor de realisatie daarvan kwamen ze aankloppen bij Zephyr, het Tongerse bedrijf dat gespecialiseerd is in waarheidsgetrouwe replica’s en reconstructies van mensen en dieren. Voor Hedwig Snoeckx is het niet de eerste potvis die ze maakt. “In het verleden hebben we voor een samenwerking met kunstenaarscollectief Captain Boomer al twee potvissen gemaakt van 15,5 meter lang (die gebruikt worden om her en der strandingen te ensceneren, nvdr.). Deze is niet alleen groter, bovendien ligt hij niet op zijn zij maar zwemt hij rechtop. Om eraan te werken moeten we deze potvis ophangen aan een kraan, wat alles veel complexer maakt.”
Twee vrachtwagens
De buitenkant van de walvis werd in het atelier van Zephyr in Tongeren gemaakt. “In december zijn we eraan begonnen. De afgelopen twee maanden hebben we er met vier, vijf man aan gewerkt. Op basis van een schaalmodel zijn er zeventien stukken van twee, drie meter uitgefreesd. Die hebben we met de hand gebeeldhouwd. Daarna zijn al die stukken in elkaar gezet, met polyester bekleed en hebben ze hun basiskleur gekregen. Twee vrachtwagens hebben de potvis vorige week in vier stukken naar hier verhuisd.” Momenteel wordt de mastodont in een loods van een staalconstructiebedrijf klaargemaakt voor zijn tewaterlating bij de Zuiderpier in de Willemshaven. Snoeckx: “De potvis zal in het water liggen. Bij vloed zal hij half onder water staan, bij eb wordt hij meer zichtbaar. Hij wordt verankerd aan de bodem zodat hij niet kan wegdrijven. Momenteel zijn we een staalconstructie in de potvis aan het steken, daarna wordt hij vol schuimbeton gespoten.” Over twee weken zal het 18 ton zware gevaarte met een pontonkraan op een pontonschip geladen worden en zijn definitieve plek krijgen. Het dier zal er schijnbaar levenloos in het water liggen, maar nu en dan zal uit zijn spuitgat een krachtige waterstraal opstijgen.
Overzetboot
“Ik ben gisteren al eens gaan kijken naar de locatie en ik denk dat het een prachtig beeld gaat zijn”, zegt Snoeckx. “Potvissen zijn sowieso intrigerende dieren. Waar hij zal liggen, passeert ook de overzetboot naar Terschelling. Als mensen langsvaren en hij spuit plots water, dat moet fantastisch zijn.” Hoewel het kunstwerk intussen behoorlijk wat aandacht heeft gekregen, hoopt Snoeckx toch nog op een verrassingseffect. “Verwondering van toeschouwers is altijd het leukste. Dat mensen zich afvragen of ze dat wel goed gezien hebben. Dat kan nog steeds, want er zijn altijd mensen die niet op de hoogte zijn of vergeten zijn dat ze erover gelezen hebben.” De totale kostprijs van het kunstwerk bedraagt zo’n 320.000 euro.
Overigens is ook de Truiense kunstenaar Johan Creten present in Friesland. Hij plaatst een 2 meter hoge bronzen vleermuis aan de Broerekerk in Bolsward.
Twee vrachtwagens hebben de potvis vorige week in vier stukken van Tongeren naar hier verhuisd Hedwig SNOECKX
Kunstenares