Zomeropera 2018 ontbrandt met ‘Il Trovatore’ van Giuseppe Verdi
In en rond het kasteel van Alden Biesen weerklinken dezer dagen de klanken die in de 19de eeuw gecomponeerd werden door Giuseppe Verdi voor ‘Il Trovatore’, nog steeds een van de populairste opera’s, ondanks het van de pot gerukte libretto. De Venezolaanse
“Toen Piet Vansichen me vroeg om hier voor de vierde keer een opera te komen regisseren, wilde ik het eerst niet doen,” vertelt Carlos Wagner. “Ik voel me bij Verdi nooit op mijn gemak omdat zijn opera’s zo’n rigide muzikale structuur hebben. ‘Il Trovatore’ (‘De Troubadour’) vertelt dan ook nog zo’n ridicuul verhaal. Er gebeuren daarin dingen die je tegenwoordig aan een publiek niet meer kunt verkopen: welke moeder gooit bijvoorbeeld haar eigen kind per vergissing in brandend vuur? Welke volwassen man gelooft nog in heksen? Welke vrouw treedt nog binnen in een klooster omdat ze niet de man mag hebben die ze zelf wil?”
In ‘Il Trovatore’ staan ook twee klassen van de maatschappij tegenover elkaar. “Aan de ene kant hogere adel en anderzijds zigeuners. Het oorspronkelijke verhaal speelt in de Spaanse middeleeuwen, de kloof tussen die twee klassen is vandaag niet meer relevant. Wij hebben gekozen voor personages die allemaal aan de rand van de maatschappij leven: marginalen, daklozen... Aan de ene kant een straatbende en daartegenover zigeuners. Aan de tekst hebben we echter niks veranderd. Graaf di Luna wordt nog altijd als graaf aangesproken – in een New Yorkse gang wordt de leider tenslotte ook Duke genoemd. Onze versie speelt zich af in de 20ste eeuw, in een onbestemd land. Het hoofdpersonage, de troubadour, is nu een zigeunermuzikant met een accordeon.”
Carlos Wagner heeft aan diverse grote operahuizen gewerkt, van The Royal Opera House in Londen tot de nationale opera in Zuid-Korea en het Festival of Arts and Ideas in Connecticut (VS). Werken in openlucht op een podium dat omgeven is door drie muren van een kasteel, is dan een extra uitdaging. “Vooral voor de zangers is het een uitdaging om in openlucht te zingen. Zij moeten in het kasteel ook trappen op- en aflopen, ze verschijnen op de scène maar evengoed aan ramen van het kasteel. Als regisseur dwingt deze omgeving vooral tot creativiteit. In een operahuis wisselen de decors, hier moet je het doen met één decor dat de hele voorstelling ondersteunt.”
Vuur
Wie denkt aan ‘Il Trovatore’, denkt in de eerste plaats aan vuur. In het begin wordt er al meteen verteld over een zigeunerin die op de brandstapel werd gezet. “Als er iets is waarmee je hier moet oppassen, dan is het vuur”, lacht Carlos Wagner. “De voorschriften zijn wat dat betreft superstreng omdat er hier in 1971 een zware brand is geweest.” “Als de mensen binnenkomen, zullen ze een decor zien dat een felle brand achter de rug heeft”, verklapt decorontwerper Marnik Baert. “Je krijgt, door veel rook, een indruk van nog smeulend vuur en kijkt aan tegen zwartgeblakerd hout. Om die indruk te wekken, heb ik heel wat prospectie gedaan. In Nederland is er een bedrijf dat verbrand hout verkoopt voor interieurs, maar dat was bijzonder duur. Ik ben te rade gegaan in allerlei Vlaamse theaters, tot de oplossing kwam van een schrijnwerker hier uit de buurt: de truc bestaat erin dat je geen hout gebruikt maar isolatiemateriaal dat je bewerkt met een krabber en verschillende lagen zwarte verf, glanzend maar ook mat. Met licht erop krijg je het purperkleurig effect van zwartgeblakerd hout.”
Tweedehands kostuums
Baert is ook kostuumontwerper en om de toeschouwer een steuntje te geven bij het onderscheiden van de twee vijandige groepen, draagt de ene straatbende zwart, terwijl de zigeuners er kleurig uit-
Onze versie van ‘Il Trovatore’ speelt zich af in de 20ste eeuw, in een onbestemd land. Maar aan de tekst hebben we niks veranderd Carlos WAGNER
regisseur
zien. “We hebben dit keer geen kostuums gemaakt, maar gewoon tweedehandse spullen gekocht. Het is authentiek tweedehands. Je kunt dat niet namaken want dan zou het er nep uitzien. Leonora, het personage dat verliefd is op de troubadour maar door de graaf wordt begeerd, staat wat tussen de twee partijen omdat ze wordt gemanipuleerd. Die tussenpositie is ook aan haar kleding te zien.” Blijf de vraag wat het creatieve team heeft verzonnen om een aantal onwaarschijnlijke details toch aannemelijk te maken. “We hebben die nog aangedikt”, vertelt Carlos Wagner. “Hoe precies, dat ga ik niet verklappen. Het zijn surrealistische beelden die het gebrek aan geloofwaardigheid opheffen. Althans, dat hopen we. Eén zekerheid hebben we: de muziek van Verdi is altijd een genot om te horen. En met de oplossingen die we hebben bedacht voor het soms absurde verhaal, ben ik nu met Verdi verzoend. Sterker nog: ik amuseer me met deze Trovatore.”
→ ‘Il Trovatore’, op verschillende data van 19 mei tot en met 16 juni. Info en tickets: www.zomeropera.be of 0477/675 592.