Bloedbad tijdens Ivanka’s feestje
55 doden en 2.700 gewonden bij protest tegen opening Amerikaanse ambassade in Jeruzalem
GAZA/JERUZALEM - 55 doden en 2.700 gewonden. Dat was gisteren de droevige en nog voorlopige balans van de 70ste verjaardag van de stichting van de staat Israël aan de met prikkeldraad afgeschermde grens tussen Israël en Gaza. Voor vandaag worden nog grotere problemen verwacht, want vandaag herdenken de Palestijnen Nakba, of de ‘catastrofe’, toen ze in 1949 verdreven werden uit hun land.
Volgens het Israëlische leger kwamen op dertien verschillende plaatsen zo’n 40.000 mensen tot aan de zwaar bewaakte prikkeldraadgrens tussen Gaza en Israël. Het ging vooral om jongeren die met stenen gooiden, maar volgens Israël waren er ook getrainde infiltranten van Hamas bij die met brandbommen en soms zelfs met wapens de Israëlische grensposten probeerden aan te vallen. De Palestijnen lieten ook brandende vliegers op om zo brand te stichten aan de overkant van de grens. Het Israëlisch leger probeerde de massa op afstand te houden met traangas, en mocht pas ‘in laatste instantie’ met scherp schieten als de militairen echt bedreigd werden. Maar volgens hulporganisaties werd er ook geschoten op vluchtende mensen. Ook de Israëlische luchtmacht kwam in actie om op vijf plaatsen de Palestijnen te bestoken.
Ambassade
Aanleiding voor de nieuwe opstoot van geweld was de opening van de nieuwe Amerikaanse ambassade in Jeruzalem. Nog voor de openingsplechtigheid onder leiding van Ivanka Trump begonnen was, waren er al 27 doden gevallen. Gisteravond stond de teller op 55 doden en 2.700 gewonden, onder wie veel kinderen. Daarmee komt het totaal aantal doden in anderhalve maand boven de honderd, want er wordt al sinds 30 maart elke vrijdag gemanifesteerd aan de grens tussen Israël en Gaza.
Rubberkogels
Gaza is een smalle landstrook, begrensd door Israël, Egypte en de Middellandse Zee. Zowel Israël als Egypte houden de grens al jaren hermetisch gesloten, en de toestand is er uitzichtloos voor de zowat 2 miljoen inwoners. Gaza wordt bestuurd door de radicale Palestijnse organisatie Hamas die internationaal als een terreurgroep wordt beschouwd. Maar het wekelijkse protest, waarbij ook elke week doden vallen, wordt niet georganiseerd door Hamas. Het is een burgerinitiatief. Aan de basis ligt een Facebookpost in januari van de Palestijnse journalist Ahmed Abu Artema: “Wat als 200.000 demonstranten in een vreedzame mars door de prikkeldraad ten oosten van Gaza zouden breken?”.
De organisatie die zich ‘de Grote Mars voor de Terugkeer’ noemt, heeft zich verzekerd van de steun van zowel Hamas als Fatah en de Palestijnse Islamitische Jihad, en nog zo’n vijftien andere partijen en burgerorganisaties.
Op 30 maart vond de eerste ‘mars’ plaats, en vielen ook de eerste doden, meer dan twintig. Sindsdien zijn er elke week doden gevallen, aan Palestijnse kant. Aan Israëlische zijde is nog geen enkele dode of gewonde gevallen. De organisatoren proberen het protest vreedzaam te houden maar hebben er begrip voor dat dit niet altijd lukt, omdat zeker voor de jongeren de situatie in Gaza totaal uitzichtloos is. Israël is als de dood dat de Palestijnen erin zouden slagen de grensversperring open te breken en het land zouden binnenstromen. Vandaar dat het leger de opdracht heeft om desnoods met scherp te schieten om dat te voorkomen. Maar internationaal is er veel kritiek dat de rudimentaire slingers, en brandende autobanden en vliegers van de Palestijnen beantwoord worden met scherpe munitie, in plaats van bijvoorbeeld rubberkogels.
“Vastberaden handelen”
Voor vandaag wordt het dieptepunt van de protesten in Gaza verwacht. Want vandaag, één dag na de viering van de stichting van de staat Israël aan de andere kant van de grens, herdenken de Palestijnen de zeventigste verjaardag van Nakba, of de Catastrofe. Na de stichting van de staat Israël gingen immers vele duizenden Palestijnen op de vlucht, of werden door de nieuwe heersers van hun land verdreven. Twee derde van de bevolking van Gaza zijn nakomelingen van die vluchtelingen. De Israëlische minister van Defensie Avigdor Lieberman heeft het leger de opdracht gegeven “vastberaden te handelen om elke aanval op Israëlische burgers te verhinderen” en beschuldigt de Palestijnen ervan “geweld van ongeziene omvang” te hebben gebruikt.