België niet op strafbankje voor begroting wegens “gebrek aan bewijs”
Professor Matthijs: “Begroting in evenwicht is nog altijd mogelijk”
BRUSSEL - België belandt met zijn begrotingscijfers niet op het strafbankje. De Europese Commissie heeft niet genoeg bewijs dat ons land de normen met de voeten treedt. Ook al heeft ons land nog altijd een begrotingstekort, terwijl ongeveer de helft van de EU-lidstaten – waaronder zelfs Griekenland – met een overschot zit. “Als ze België op dat strafbankje zetten, dan Frankrijk ook”, vindt professor Herman Matthijs, specialist in overheidsbegrotingen.
Europese Commissie wil niet dat er tegen België een nieuwe ‘tekortprocedure’ wordt gestart wegens een te hoge schuldgraad. Dat zei Valdis Dombrovskis, de vicevoorzitter van de Europese Commissie, gisteren bij de voorstelling van de jaarlijkse aanbevelingen voor de EU-lidstaten. Ons land ontsnapt zo aan het Europese strafbankje.
Samen met de aanbevelingen maakte de Commissie ook een schuldenrapport op voor België en Italië. Net als een te groot begrotingstekort kan een te hoge schuldgraad aanleiding geven tot een strenger Europees toezicht op de overheidsfinanciën. Zowel België als Italië ontsnapt aan een oorveeg.
Wat ons land betreft, beschikt de Commissie niet over “voldoende robuust bewijs” dat we de regels aan onze laars lappen. Punt van discussie is de voorafbetaling van bedrijfsbelastingen: de regering ziet dat als een structurele extra opbrengst, de Commissie twijfelt. Voor minister van Begroting Sophie Wilmès (MR) is het feit dat België aan het strafbankje ontsnapt “bemoedigend ten opzichte van de saneringswerkzaamheden van de regering”.
Schuldgraad
Professor Herman Matthijs, die aan de UGent en de VUB het vak overheidsbegrotingen doceert, is niet onder de indruk van de reprimande van de Commissie. “Het begrotingstekort is in deze legislatuur al gedaald van 3 procent naar 0,91 procent structureel. Frankrijk geraakt met moeite onder de 3 procent. Die zouden dan ook op dat strafbankje moeten, maar dat zal de Franse eurocommissaris Pierre Moscovici niet durven. De schuldgraad in België ligt wel nog op 103 procent van het bbp, en dat is meer dan de 98 procent van Frankrijk. Als we Belfius verkopen zakt die naar 95 procent, maar die verkoop hangt dan weer vast aan het Arco-dossier.” “Het echte probleem in dit land zijn de pensioenen”, zegt Matthijs. “Daar wijst Europa ook elk jaar opnieuw op. De pensioenen kosten ons nu 42,5 miljard euro, over een aantal jaren is dat al 50 miljard. Dat geld moet van de werkenden komen, want België heeft geen kapitalisatiesystemen zoals Nederland met zijn pensioenfondsen. We zijn samen met Italië en Frankrijk een van de weinige landen die dat niet hebben.” Toch is het pensioenprobleem op te lossen. “Als nu al eens iedereen zou werken tot zijn 61ste, dan maakt dat al een groot verschil”, zegt Matthijs. “Want ook nu de pensioenleeftijd op 65 of 67 jaar ligt, zijn er nog zeer veel uitzondeDe ringen voor mensen die eerder mogen gaan. De overheid kan ook de derde pijler (pensioensparen, nvdr.) verder optrekken, want het wordt moeilijk om die 50 miljard te betalen met enkel de eerste pijler (overheidspensioen).” Een ander probleem waar Europa ons altijd op wijst, is de werkzaamheidsgraad van de 55-plussers. “Die ligt in België te laag”, zegt Matthijs. “Bedrijven laten deze mensen maar al te graag vertrekken, zodat ze jonge en goedkopere krachten in dienst kunnen nemen. Daar moet iets aan gedaan worden.” Europa wijst er ook op dat er veel te weinig allochtonen en arbeidsgehandicapten aan de slag zijn. België zit met een werkzaamheidsgraad van amper 62 procent, het doel is 73 procent.
Evenwicht
Er zijn trouwens een pak EU-landen met een begrotingsoverschot: Duitsland, Cyprus, Litouwen, Nederland, zelfs Griekenland. De schuldgraad ligt alleen in Griekenland (180%), Portugal (126%) en Italië (132%) hoger dan bij ons. In Duitsland is dat bijvoorbeeld 64 procent, in Nederland 56 procent, in Letland amper 2 procent. Voor ons zit een begroting in evenwicht er volgens Matthijs nog altijd in. “Natuurlijk kan dat, maar dat moet het wel dit jaar gebeuren. Met een economische groei van 2 procent en een inflatie van 2 procent is dat mogelijk. In 2019 zal het al moeilijker gaan. En als straks de rente stijgt, zoals in de VS nu, hebben we een probleem.”
Ook Kamerlid Johan Klaps (N-VA) dringt aan op een begroting in evenwicht. “Wij zijn de partij van de bezuinigingen. Wij hebben er ook bij de begrotingscontrole op aangedrongen dat ze voor de maximale inspanning zouden gaan. Waar dat geld dan vandaan moet komen? Wij kijken naar de sociale zekerheid, daar gaat enorm veel geld naartoe. De re-integratie van de langdurig zieken kan in elk geval veel beter. Daar geraken we maar niet vooruit omdat CD&V onze voorstellen telkens afzwakt.”