Nog werk aan ‘oudste werf’
Archeologische site basiliek opent op 1 september
Op zaterdag 1 september opent onder de Tongerse basiliek de ‘Archeologische Site Teseum’. Tongeren ontsluit voor een zo groot mogelijk publiek haast 2.000 jaar doorlopende geschiedenis van het hart van de stad. Het verhaal van hoe de basiliek werd tot wat ze nu is, is nochtans complex. Een leek ziet enkel stenen, fundamenten en muren. “Toch gaan we dat laagdrempelig ontsluiten”, zegt Marc Hoogmartens, schepen van Toerisme. Dat gebeurt aan de hand van een audiogids, schermprojecties en vitrines met artefacten.
Woensdagavond kreeg de gemeenteraadscommissie van onder meer Toerisme drie meter onder de basiliek een soort avantpremière van de Archeologische Site Teseum. Al is die term nu overdreven: de plek is nog een werf. De zwarte verlaagde plafonds hangen wel, maar de muren moeten nog mooi uitgelicht worden. De basis van de looppaden is ongeveer klaar, toch was het nog uitkijken voor de raadsleden waar ze hun voeten zetten. “Relingen en een definitieve rubberen vloerbedekking met antisliplaag moeten nog komen, maar intussen voorzichtig zijn”, luidde de boodschap. Ook de nutsleidingen liggen er min of meer, al krioelde het nog van kabels die nog onder de valse vloer moeten weggewerkt worden. Kortom, er is nog werk op deze werf.
Hoge luchtvochtigheid
“De grootste technische zorg van deze plek was de klimatisatie”, vertelt Wim Bosmans van de Technische Dienst, die voor de stad de werken opvolgt. “Toen we hier begonnen, bedroeg de luchtvochtigheid 85 procent. Dat is onaangenaam. Er is nu een klimatisatie geïnstalleerd die temperatuur en luchtvochtigheid monitort. De luchtvochtigheid schommelt nu tussen de 60 en 70 procent.”
Dat was de schuld van de glazen afkapping van de daar vlakbij, maar al onder het Vrijthof gelegen, resten van de tweede Romeinse stadsmuur rond Tongeren. Muren uit een crisistijd toen de antieke stad fors inkromp. Die lichtstraten zorgden voor condens en schimmel. Nu zijn die oude wallen afgeschermd van het daglicht met een betonnen dek. Bovendien worden ze mee geïntegreerd in het bezoek aan de ondergrondse resten van de basiliek.
Zevende kerk op rij
En er zijn nogal wat resten in deze puzzel. De huidige gotische basiliek, gebouwd tussen de 13de en 16de eeuw, is al het zevende kerkgebouw op deze plek. Maquettes
Stefanie SFINGOPOULOS Dienst Erfgoed en Toerisme
Tongeren van die zeven opeenvolgende kerkjes en kerken zullen ook ondergronds te zien zijn. Maar voor er sprake was van een christelijk gebouw, stonden hier twee luxueuze Romeinse stadsvilla’s die gaandeweg een basilica werden, een Romeinse vergaderruimte. Van die basilica is nog duidelijk de apsis te zien, die halve boog
Anders dan het hierboven gelegen Teseum, gaan we hier meer voor een belevenis aan de hand van een 2.000 jaar lange stadsgeschiedenis
Grillig parcours
waar misschien ook de eerste Tongerse bisschoppen hun vroegchristelijke missen hielden. Misschien. Hardere bewijzen heeft de wetenschap nog niet. “Het verhaal is inderdaad complex”, knikt Stefanie Sfingopoulos van de Tongerse Dienst Erfgoed en Toerisme. “Heel anders dan het hierboven gelegen Teseum met nadruk op de objecten uit de Tongerse kerkschat, gaan we hier meer voor een belevenis aan de hand van een 2.000 jaar lange stadsgeschiedenis.”
Beginnen zal het met een tien minuten durende introductiefilm. Daarna volgt een grillig, maar wel goed aangeduid parcours met meerdere vertelpunten. Onderin verliezen bezoekers immers snel elk gevoel voor oriëntatie. “Op verschillende plaatsen zullen er lichtkoepels komen. Zo kan de bezoeker zich oriënteren”, zegt Sofie Hechtermans van Erfgoed en Toerisme.
In wat ooit de kelder was van de Romaanse middeleeuwse kerk, zullen onder meer de daar teruggevonden sarcofagen te zien zijn, alsook sommige stoffelijke resten van de 448 volledige skeletten die onder de basiliek werden teruggevonden. Middeleeuwse skeletten welteverstaan. Romeinen begroeven hun dierbaren buiten de stad.
Voor het publiek zal de site openen op 1 september. Door het grillige en soms smalle parcours zal de site niet toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. De eenheidsprijs zal 6 euro bedragen, een combiticket met het Teseum 10 euro. De ontsluiting van Archeologische Site Teseum zal 3,5 miljoen euro kosten. Anderhalf miljoen daarvan is betoelaagd door Vlaanderen en LSM.