“Dit wens je niemand toe”
Minister De Block trekt vier miljoen euro per jaar uit
BRUSSEL - De federale overheid trekt vier miljoen euro per jaar uit voor het terugbetalen van complexe DNA-analyses bij kankerpatiënten. Artsen weten zo tot in detail hoe de tumor van een patiënt in elkaar zit. Informatie die leidt tot minder bijwerkingen maar vooral tot betere behandelingen en een langere overleving.
Opnieuw zet België een belangrijke stap vooruit in de behandeling van kanker. Het gaat om een techniek die Next Generation Sequencing heet (of NGS), een manier om te weten te komen welke afwijkingen in het DNA van een kankercel de tumor doen groeien. De techniek wordt nu soms al gebruikt, maar dankzij de nieuwe terugbetaling wordt ze goedkoper en krijgen meer mensen toegang. Patiënten betalen maximaal nog acht euro voor een test die ooit tot 5.000 euro kostte.
De test is geen behandeling op zich, maar gaat er aan vooraf. Door het DNA van een tumorcel te analyseren bij één bepaalde patient, weten dokters beter welke therapie bij hem of haar goed zal aanslaan. “Sommige patiënten voor wie alle hoop verloren leek, krijgen zo nieuwe opties, anderen besparen we onnodige, toxische behandelingen, en een derde groep kunnen we efficiënter helpen dan vroeger”, zegt oncoloog Marc Peeters (UZ Antwerpen). Lees: de groei van hun tumor beter afremmen waardoor ze langer overleven.
Wild groeien
Voor de nieuwe terugbetaling komt een grote groep patiënten in aanmerking. Ze is er onder meer voor mensen met bepaalde longen eierstokkankers, pancreaskanker en uitgezaaide darm-, huid- en borstkanker. Er is budget voorzien voor 20.000 tests per jaar, ofwel bijna een derde van het aantal nieuwe patiënten dat er in België jaarlijks bijkomt. Alle resultaten belanden in een geanonimiseerde databank. Genetische onderzoeken zijn al langer van groot belang in de strijd tegen kanker. Twee mensen die aan longkanker lijden bijvoorbeeld, hebben niet per se baat bij dezelfde behandeling. Kanker ontstaat door het opstapelen van foutjes (mutaties) in het DNA van een gezonde cel, die daardoor wild begint te groeien. Welke mutaties het meeste schade aanrichten, verschilt van patiënt tot patiënt. Klassieke chemotherapie houdt daar geen rekening mee, doelgerichte medicatie wel.
Landkaart
Met gewone DNA-tests kunnen artsen maar een heel klein deeltje van de puzzel leggen. “Maar met NGS kunnen we in één keer de hele landkaart tekenen”, zegt Eric Van Cutsem, digestief oncoloog van het UZ Leuven. “In de grote klinieken in de VS is dit al routine. België zet nu een belangrijke stap. Zo heeft acht procent van de mensen met darmkanker een afwijking die maakt dat chemo erg slecht werkt. Met een cocktail aan nieuwe medicatie verdubbelt de kans dat hun tumor krimpt tot veertig procent.” Toch gaat de overheid volgens sommigen niet ver genoeg. “De overheid heeft ervoor gekozen alleen naar die mutaties te zoeken waartegen al een behandeling bestaat”, zegt professor Jacques De Grève (UZ Brussel). “Zo bespaar je geld maar mis je ook kansen om nog meer patiënten te helpen en nieuwe behandelingen te ontdekken.”
In de grote klinieken in de VS is dit al routine. België zet nu een belangrijke stap.
Eric VAN CUTSEM Oncoloog UZ Leuven