Ierland wil af van verbod op abortus
66% van de Ieren stemt voor herziening van de grondwet
Met een grotere marge dan verwacht heeft Ierland gekozen voor een soepelere abortuswet. Een triomf voor veel Ierse vrouwen, maar vooral ook een postuum eerbetoon aan Savita Halappanavar (31), wier tragische dood tijdens een miskraam het referendum in een stroomversnelling heeft gebracht. “Ik heb geen woorden om mijn dankbaarheid uit te drukken”, reageerde haar vader gisteren op de uitslag.
“Denk tijdens het stemmen aan Savita”, zo riep haar vader Andanappa Yalagi vorige week nog op. De Ieren hebben geluisterd. Werd vooraf nog een nipte overwinning voor het ja-kamp voorspeld, bleek de marge dit weekend zeer ruim. 66,4 procent stemde in een referendum vóór een herziening van de grondwet, die tot nu toe stelde dat een foetus evenveel recht op leven heeft als de moeder. Dat zogeheten achtste amendement van de grondwet kostte Savita in 2012 het leven. De tandarts was 17 weken zwanger,
toen ze samen met haar echtgenoot Praveen naar het ziekenhuis in Galway ging voor ernstige rugpijn. Enkele uren later bleek een miskraam onontkoombaar. Haar water brak. Omdat het koppel wist dat er risico’s waren als ze zouden wachten op een natuurlijke miskraam, vroegen ze de artsen in te grijpen. Maar dat kon niet, luidde het. “Zolang de foetus nog een hartslag heeft, mogen we van de Ierse wet niets doen”, zei een adviseur. Een vroedvrouw voegde toe dat het niet kon “omdat we een katholiek land zijn”. Dus moest Savita wachten. Alleen kreeg de vrouw een infectie en gleed ze in een septische shock. Er volgde een miskraam, maar enkele dagen nadien overleed Savita
aan een hartstilstand. De zaak deed een schokgolf door Ierland gaan. Zeker nadat een onderzoek achteraf besloot dat de vrouw waarschijnlijk nog geleefd zou hebben als de abortuswet minder streng was geweest. “Het was het einde van onze wereld”, zei de echtgenoot van Savita toen in de Ierse pers. “Ze wilde leven, ze wilde kindjes. We kunnen gewoonweg niet geloven dat zoiets in de 21ste eeuw nog kan gebeuren.”
Geen chemo
De dood van Savita schudde de Ierse politiek wakker. In het zeer katholieke land was tot dan toe elke discussie over het regelen van abortus onmogelijk omdat het recht op leven van het ongeboren kind in de grondwet verankerd zit. Daardoor kreeg Savita niet de hulp die ze nodig had, maar werd ook zwangere vrouwen met kanker chemotherapie ontzegd, omdat dat de foetus zou kunnen schaden. Sinds 1992 mogen Ierse vrouwen wél de grens oversteken naar Groot-Brittannië voor een abortus; een reis die naar schatting 170.000 vrouwen hebben ondernomen.
Blauwdruk
De Ierse regering heeft al een blauwdruk klaar voor een nieuwe wet. Die zou abortus toestaan tot 12 weken zwangerschap; en in bepaalde gevallen ook tot 24 weken. Verwacht wordt dat die nu snel zal worden doorgevoerd. Premier Leo Varadkar verklaarde op televisiezender RTE dat de Ierse bevolking duidelijk heeft gemaakt “dat ze een moderne grondwet voor een modern land willen”.
De tegenstanders van de versoepeling van de wet betreuren de uitslag van het referendum. Als een “tragedie van historische omvang” omschreef een anti-abortusbeweging het resultaat. “Een onrecht wordt geen recht, enkel maar omdat een meerderheid dat zo vindt”, deelde de groep mee.
De Ieren hebben duidelijk gemaakt dat ze een moderne grondwet willen voor een modern land
Leo Varadkar Iers premier