De schoolverlater zonder diploma die opvoeder werd
Hasselt
Het gebeurt niet vaak dat een school mee de uitvaart verzorgt van één van zijn personeelsleden, maar toen René Lipkens overleed, kon en wilde het KTA2 in Hasselt niet anders. René was een stuk van de school en omgekeerd – als opvoeder drukte hij er een stempel op vele levens.
‘Zonder jou is er zo’n leegte’, meldt zijn overlijdensbericht, en dat is voor één keer in deze rubriek een understatement van jewelste. René Lipkens liet anderhalve maand geleden niet alleen zijn familie, zijn vrienden en zijn basketclub in ongeloof achter, ook de meer dan 800 leerlingen, de leerkrachten en opvallend veel oud-leerlingen van het KTA2 in Hasselt waren in diepe rouw.
“Het is ongelofelijk hoeveel mensen geschokt waren door zijn overlijden”, zegt Stijn Valkeneers, directeur van het KTA2, die er de juiste cijfers bij haalt. “Het bericht van Renés dood op de Facebookpagina van onze school is 280 keer gedeeld, heeft 88.000 mensen bereikt en 1.300 reacties gegenereerd. René heeft een golf van medeleven in beweging gebracht die nog altijd nazindert.”
Muppet-imitaties
Op vraag van de familie van René verzorgde het KTA2 zelfs mee de begrafenis. “Dat is niet de gewoonte”, aldus directeur Valkeneers. “Maar René was een rolmodel voor de leerlingen. Alleen al door zijn imposante verschijning maakte hij indruk op hen. Aan de poort, op de gang of op de speelplaats had hij altijd alles gezien.” Streng maar rechtvaardig en met een vleugje humor – zijn imitaties van The Muppets waren naar verluidt legendarisch – hield hij de leerlingen op het goede pad.
Ook zijn verleden dwong respect af. Als tiener stopte René met school en kwam hij zonder diploma op de arbeidsmarkt terecht. Toen hij in het KTA2 aan de slag kon, haalde hij dankzij de steun van zijn collega’s zijn middelbare schooldiploma voor de middenjury. “René heeft zich bij ons opgewerkt”, zegt Valkeneers. “Hij kreeg kansen en hij nam ze.” Vanuit zijn eigen ervaring kon René begrip opbrengen voor leerlingen die het moeilijk hadden. Hij was velen tot steun, al trok hij een duidelijke lijn: reglement was reglement. Wie een strafstudie had, moest niet komen jammeren bij hem.
Zijn collega’s droegen René op handen. De directie kon altijd op hem rekenen en op het secretariaat werkte hij punctueel. “Bij René was alles altijd tot in de puntjes in orde”, aldus Valkeneers. “Als iemand hem bij uitzondering toch op iets wees dat hij over het hoofd had gezien, dan was hij een half uur van zijn melk.”
Op de wei van Pukkelpop, waar René elk jaar met basketclub Hades als vrijwilliger werkte om geld in het laatje te brengen, ging het met zijn collega’s telkens over de opstart van het nieuwe schooljaar. “Als je hem dan tegenkwam, voelde je de goesting om er weer tegenaan te gaan”, aldus Valkeneers.
Ruwe diamant
Net zoals zijn taak als opvoeder in het KTA2 meer was dan een job, zo was basketbal meer dan een hobby voor René – het was zijn familie. Hij doorliep alle gelederen van BBC Hades: eerst als speler, daarna als jeugdbestuurslid en jeugdvoorzitter, om dan clubsecretaris te worden, een taak die hij vijftien jaar lang behartigde. Niets was hem te veel en als er ergens een trainer nodig was, dan viel hij in. “René hield van lange engagementen”, zegt zijn moeder Monique Wolf. “Van zijn achttiende tot zijn dertigste is hij elk jaar als monitor van de Christelijke Mutualiteit mee op reis geweest naar het Zwitserse Fiesch. Ook daarna is hij op reis blijven gaan naar Fiesch, net zoals hij regelmatig naar Barcelona ging – zijn lievelingsstad.” Op het KTA2 was René betrokken bij de organisatie van de reizen voor de laatstejaars, die regelmatig naar Barcelona gingen. Behalve de organisatie nam René ook de begeleiding tijdens die reizen op zich. Opvoeden zat in haar zoon, zegt Monique. “Bij zijn uitvaart zeiden sommigen me dat veel pedagogen jaloers op hem zouden zijn geweest. René had van nature de gave om mensen te raken. Als we samen door de stad liepen, verschoot ik er telkens van hoe hij met leerlingen en oud-leerlingen omging die hij toevallig tegenkwam. Iedereen was voor René.” Toch gek dan dat hij zijn middelbare school nooit afmaakte? “Niet echt”, zegt Monique. “René kon niet overweg met sommige leerkrachten. In zijn jonge tijd was school vooral zitten en zwijgen en als René voelde dat leerkrachten niet het beste met hem voorhadden, dan had hij er zelf ook geen zin in. Hij heeft toen snel beslist dat school niets voor hem was. Ik heb vaak gedacht: ‘Oei, wat moeten we met hem aanvangen?’ Gelukkig was René geen caféloper. Hij was een goeie jongen.”
Rozelaar
Zo was dat met René: het klikte of het klikte niet. En als het klikte, dan gaf hij zich helemaal. “Zo is het ook gegaan met zijn collega’s van het KTA2”, zegt Monique. “Zij hebben in René een ruwe diamant ontwaard en hem geslepen tot wie hij was.”
René overleed aan de gevolgen van huidkanker. Drie jaar geleden kreeg hij een eerste vlekje op zijn borst. “Vijf keer is hij hervallen”, aldus Monique. “Maar iedere keer ging hij na zijn behandeling terug naar school. De laatste keer bleek de tumor zich in zijn lichaam te bevinden, tussen het hart en de longen. René heeft bestralingen gekregen, maar daar kreeg hij hevige rugpijn van.” Klagen lag evenwel niet in zijn aard. “Als we hem bezochten, dan ging het over school en over de plannen die hij nog had”, zegt KTA2-directeur Valkeneers. “Over zijn ziekte zweeg hij.” Het klopt dat René met geen woord repte over de kanker in zijn lichaam, zegt zijn moeder. “Alleen met mij praatte hij daarover. Gedurende zijn hele ziekte, drie jaar aan een stuk, belde hij mij elke avond om zes uur. Dan durfde hij al eens zeggen dat hij pijn had.”
Ter nagedachtenis van René en drie leerlingen heeft het KTA2 een herdenkingsplaats ingericht. “Binnenkort komt er ook een bank ter ere van René”, zegt Valkeneers. “Op de plek staat een rozelaar die nu prachtig aan het bloeien is.”