Actieplan moet hoogstamboomgaarden redden van ondergang
Het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren (RLH), de Nationale Boomgaarden Stichting en het Agentschap Onroerend Erfgoed trekken aan de alarmbel: de ooit zo typische hoogstamboomgaarden verdwijnen uit het landschap. “We stappen daarom met een actieplan naar de Vlaamse regering”, zegt An Digneffe (RLH).
De hoogstamboomgaarden zijn typisch voor het glooiende Haspengouw. “Ze worden tegenwoordig veelal als toeristische troef uitgespeeld, maar hoogstamboomgaarden worden ook gewaardeerd als waardevolle landschapselementen”, zegt Digneffe. “Maar de boomgaarden zijn niet beschermd en ondersteunende maatregelen ontbreken.” Te midden van de grootste aaneengesloten boomgaard in Alden Biesen zochten en vonden alle partijen daarom ideeën om de hoogstamboomgaarden van de ondergang te redden. “Het Agentschap Onroerend Erfgoed is bezig met de opmaak van een zogeheten onroerenderfgoedrichtplan, dat moet leiden tot duurzame maatregelen”, verduidelijkt Tine Rijvers van RLH. Aan voorstellen geen gebrek. “Er is bijvoorbeeld nood aan beheerssubsidies voor de hoogstamboomgaarden. De boomgaarden moeten vrijgesteld worden van successierechten en vanuit de overheid moet er dringend werk gemaakt worden van compenserende werkingsmiddelen voor onderhoud en herstelling voor eigenaars.”
Want dat geldgebrek is er wel degelijk. Dat bewijst het Project Fruitlandschap, een project van het Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling, dat eind dit jaar afloopt. Het budget bedroeg 175.000 euro. “In de afgelopen drie jaar werden hiermee 240 ha boomgaarden hersteld en ruim tweeduizend fruitbomen aangeplant”, zegt Digneffe. “Dit geeft een zicht op de budgetten die nodig zijn om het voortbestaan van de boomgaarden te verzekeren. Zonder structurele oplossingen zijn hoogstamboomgaarden binnen 50 jaar helemaal verdwenen.”