De Karius van de politiek
Het gaat niet goed met De Lijn. Terwijl de files pieken, kampt de openbare vervoersmaatschappij met belabberde stiptheidscijfers, een dalende dienstverlening en ontevreden reizigers. Niet verrassend dus dat de toekomst van De Lijn gisteren tot een bitsig debat leidde in het Vlaams Parlement. De Lijn is anno 2018 in volle transformatie. Nadat sp.a in 2014 uit de Vlaamse meerderheid werd gekegeld, kreeg mobiliteitsminister Ben Weyts (N-VA, foto) de taak om de vervoersmaatschappij te hervormen. Amper 15 procent van de kosten werd gedekt door reizigersinkomsten, de investeringen waren te laag. Het was de schaduwzijde van het decreet basismobiliteit, dat in 2001 werd ingevoerd door Steve Stevaert (sp.a), en dat heel wat volk naar bus en tram lokte.
Weyts rekent nu af met dat socialistische verleden en de “blinde aanbodpolitiek”. De toekomst ligt volgens de minister bij een vraaggestuurd openbaar vervoer, door een bedrijf dat klaar is voor de vrijmaking van de markt in 2020.
De afgelopen jaren werden daarom de tarieven verhoogd, de gratispolitiek afgeschaft en de investeringen in nieuw materieel opgedreven. De kostendekkingsgraad verbeterde tot 21 procent en er werden heel wat nieuwe bussen en trams aangekocht, maar anderzijds werd er om die investeringen te kunnen betalen, ook beknibbeld op het aanbod.
Net dat laatste hebben de reizigers gevoeld. Heel wat bus- en tramgebruikers haakten af. Het aantal passagiers staat - wat Weyts gisteren ook beweerde - op het laagste peil sinds 2008. Dat moet de Vlaamse regering zorgen baren, zeker omdat buitenlandse investeerders aangeven dat de files dé reden zijn om niet hier, maar elders te investeren. Geen wonder dus dat niet alleen de oppositie, maar ook coalitiepartners Open Vld en CD&V met scherp op de minister schoten gisteren. Voor Weyts, die vooral uitpakt met dierenwelzijn en investeringen in infrastructuur, is openbaar vervoer een zwakke en moeilijk te verdedigen flank.
Is de kritiek terecht? Weyts vindt van niet. “Het doet me denken aan die flaterdoelman van Liverpool, Loris Karius, die eens aan Thibaut Courtois gaat zeggen hoe hij het moet doen. We hebben van u absoluut geen lessen te leren”, sneerde hij naar sp.a en haar beslissingen uit het verleden. Feit is dat de efficiëntie-oefening van deze regering op zijn plaats is. Een bedrijf dat eind vorig eeuw een dotatie kreeg van een kleine 400 miljoen euro en die in goed 15 jaar zag verdrievoudigen tot 1,2 miljard, moet zichzelf in vraag stellen. De vraag is alleen of de winst die Weyts met zijn hervorming boekt, ook zal zorgen voor een groter aanbod. En daar ziet het voorlopig niet naar uit, integendeel. Nochtans zijn meer bussen en trams hoognodig willen we de files niet nog langer maken. Misschien dus toch maar een heilig huisje slopen en een deel van het overschot van 470 miljoen euro op de Vlaamse begroting investeren in het slabakkende openbaar vervoer?