CONTROLES BIJ 300 HANDELAARS
Alles kopen met ecocheques kan niet meer
HASSELT - De voorbije maanden hebben meer dan driehonderd Belgische handelaren anonieme controleurs over de vloer gekregen om na te gaan of ze de wetgeving op ecocheques respecteerden. Dat was sinds 2011 niet meer gecontroleerd. Na een eerste bezoek in maart of april kregen de overtreders een waarschuwing en een herkansing in mei. Na die tweede reeks controles was 98 procent van de bezochte handelaren in orde. Vier winkels in het land mogen geen ecocheques meer aanvaarden.
De ecocheque bestaat al sinds 2009, en geeft de werkgevers de kans om hun werknemers jaarlijks een belastingvrije premie van maximaal 250 euro per jaar te geven. Dat bedrag mag dan wel enkel gespendeerd worden aan milieuvriendelijke producten. Om de twee jaar brengt de Nationale Arbeidsraad (NAR) een lijst uit van wat u wel en niet mag kopen met ecocheques.
Al snel na de lancering bleek echter dat handelaren zich niet zo strikt houden aan die lijst. Daarom deed de Vouchers Issuers Association (VIA), de federatie van uitgevers van cheques, in 2011 een reeks controles. Dat gebeurde via zogenoemde mystery visits, waarbij een anonieme klant probeert om niet toegelaten producten te betalen met ecocheques. Omdat daarbij slechts vier winkels (oftewel 1,6%) drie keer op rij door de mand vielen, paste de VIA sindsdien een systeem van autoregulering toe. Winkelketens mochten met andere woorden zelf hun vestigingen controleren. Ook als een consument klacht indiende, bracht de VIA enkel de hoofdzetel daarvan op de hoogte. Die moest dan zelf een straf bedenken… voor hun eigen winkel.
Zoutzuur
De gevolgen laten zich raden. Door het gebrek aan controles kon je uiteindelijk zowat alles kopen met ecocheques. Het Belang van Limburg nam in april vorig jaar de proef op de som en deed vijf mystery visits. In elk van de bezochte winkels konden we met ecocheques probleemloos milieuschadelijke producten kopen, zoals zoutzuur, onkruidverdelger of niet-herbruikbare inktpatronen. Daarop kondigde de VIA na overleg met de NAR opnieuw externe controles aan. “Maar eerst zal de lijst met producten nog uitgebreid worden”, klonk het toen.
Die uitbreiding kwam er al snel. Sinds een jaar kan u bijvoorbeeld ook tweedehandsspullen en herstellingen betalen met de ecocheques. Die wijzigingen werden begin dit jaar aan alle handelaren toegelicht in een informatie- en sensibiliseringscampagne. Daarbij kondigde VIA ook opnieuw openlijk aan dat er in de maanden maart, april en mei een nieuwe reeks anonieme controles zou plaatsvinden, via een onafhankelijk bureau. Die controles zijn nu achter de rug. Meer dan 300 verkooppunten, gaande van supermarkten, doe-het-zelfzaken tot huishouden sportwinkels, werden de voorbije maanden gecontroleerd.
Hoerastemming
En net als in 2011 brengen de resultaten de VIA in een hoerastemming. “We zijn blij te constateren dat 98 procent van de handelaren de wet op ecocheques handhaaft, na een uitgebreide communicatiecampagne begin dit jaar”, zegt VIA-voorzitter Olivier Bouquet. Slechts vier winkels gingen herhaaldelijk in de fout, en mogen geen ecocheques meer ontvangen. Welke winkels dat zijn, wil de VIA niet kwijt. Over het aantal handelaren dat bij die eerste controle in overtreding was, communiceert de VIA ook niet. Nochtans zijn de resultaten naar eigen zeggen “veel beter dan in 2011”. “Het beste bewijs daarvoor is dat nu na twee mystery visits al 98 procent van de handelaren in orde was, terwijl we dat aantal zeven jaar geleden pas na drie bezoeken bereikten.” Ook de Nationale Arbeidsraad kan of wil niet ingaan op de concrete resultaten. “Het belangrijkste is dat er gesensibiliseerd wordt en dat de uitgevers moeite doen om het systeem sluitend te maken”, zegt NAR-voorzitter Paul Windey. “Aan die percentages hecht ik minder belang.” Bevoegd minister van Consumentenzaken Kris Peeters (CD&V) had de resultaten gisteren nog niet ontvangen, en kon bijgevolg nog niet reageren.
Mystery visits