“Bier is niet ontsnapt aan versuikering”
Alain Coninx ziet een verschuiving naar zoetere en hoppigere bieren
SINT-TRUIDEN Wenst u
- een farmhouse ale? Een rauw bier misschien? Of toch maar een IPA? Het mag duidelijk zijn: ook de bierwereld is onderhevig aan trends. “Ik zie vooral een evolutie naar zoetere bieren en als reactie daarop het ontstaan van hoppigere varianten”, zegt gewezen VRTjournalist Alain Coninx, die tijdens zijn loopbaan een grote interesse ontwikkelde voor gastronomie, wijn en bier.
“Hij was een wijs man, die het bier uitvond”, oreerde Plato pakweg tweeënhalf millennia geleden. Niet iedere consument van alcoholische dranken lijkt daarvan overtuigd. De laatste jaren kenden onder meer wijn, gin, rum en hippe cocktails een groeiend succes en verloor bier aan populariteit. Heel wat brouwerijen lieten dat niet zomaar gebeuren en gingen op zoek naar een uitbreiding van hun gamma.
“Er zijn enkele interessante ontwikkelingen, maar niet alle innovaties hebben geleid tot een kwalitatieve vooruitgang”, zegt Alain Coninx, die enkele jaren geleden een boek over bier schreef. De 69jarige Limburger was eindredacteur en presentator van de actualiteitsprogramma’s Panorama, Terzake en Coninx en Van Wijck. Daarna stapte hij over naar De zevende dag, waarin hij een culinaire rubriek introduceerde.
“Op zeker ogenblik werd ik gecontacteerd door culinair journalist Dirk De Prins, die voorstelde om samen de Belgische bieren en kazen in de picture te zetten. We trokken met ons idee naar Peter Goossens, die enthousiast reageerde en onmiddellijk een statement maakte: kaas en rode wijn gaan niet samen. Witte wijn biedt heel wat meer mogelijkheden, maar wij waren ervan overtuigd dat ook met bier – toch één van onze bekendste exportproducten – een perfect huwelijk te sluiten viel.”
“Daarom combineerden we gedurende enkele jaren tijdens een informele bijeenkomst iedere maand een vijftal kazen met degustatiebieren, zoals La Chouffe, Maredsous Blond, Triple d’ Anvers en Cuvée Brut Liefmans. Dat idee werd langzaam opgepikt, net als het gebruik van wijnglazen voor bier. Ik zeg niet dat wij die trend hebben gezet, maar je ziet in elk geval steeds meer kaasmeesters en chefs die de combinatie met bier promoten.”
Maar een veel grotere trend lijkt de opgang van zoetere of alleszins minder bittere pilsbieren.
“Daar kan je niet omheen. De versuikering van onze smaak is een maatschappelijk fenomeen, waaraan de bierproductie niet ontsnapt is. Ik vertel niets nieuws als ik zeg dat die verzoeting is ontstaan in Amerika. Proef maar eens een Budweiser. Het Mexicaanse Corona zit in hetzelfde genre. Dergelijke bieren werden ook in Europa erg populair. In het begin vonden we dat verrassend, maar na een tijdje haakten veel bierdrinkers af.”
Met als gevolg dat de vraag naar hoppigere bieren steeg omdat die een grote bitterheid hebben. “Precies. Je ziet dat vooral aan de opgang van de zogenaamde IPAbieren, de afkorting van India Pale Ale. Dat is oorspronkelijk een Engels bier uit de negentiende eeuw, toen Engeland nog overzeese kolonies had. Een boottocht naar India duurde ongeveer vijf maanden, veel te lang om bier te bewaren. Daarom voegden de brouwers extra hop toe en verhoogden ze doorgaans ook het alcoholgehalte. Het resultaat was een hoppig en sterk bier, dat ook op het thuisfront in de smaak viel. Vandaag is het weer helemaal in de mode. Mooie hedendaagse voorbeelden van IPA-bieren zijn Houblon Chouffe, Carolus Gouden Hopsinjoor en Vedett van Duvel Moortgat.”
Een ander opvallend verschijnsel in de bierwereld is het succes van kleinere brouwerijen.
“De Amerikanen hebben het graag over microbreweries. Het is niet te geloven hoeveel kwaliteitsvolle bieren er worden gemaakt, zeker bij ons. Er is één probleem: we weten het zelf niet. Een tijdje geleden bestelde ik in een café in Achel een Achel Trappist van de Sint-Benedictusabdij, een boogscheut daarvandaan. Kan je geloven dat ze die niet in huis hadden? In Frankrijk is zoiets totaal uitgesloten. Misschien zijn de Fransen te chauvinistisch, maar wij zijn het te weinig.”
“Ga in Vlaanderen eens op zoek naar een Saison Dupont, je zal je best mogen doen. Wel, in New York heb ik die gedronken. België heeft een enorme biertraditie, maar we kennen die veel te weinig. Vaak zijn het buitenlanders die ons daarop attent maken. De Britse biergoeroe Michael Jackson schreef een turf van bijna vierhonderd pagina’s over uitsluitend Belgische bieren. Mijn vroegere collega Rik De Saedeleer zou gezegd hebben: Moet er nog zand zijn?”
Iedereen kent toch Westvleteren? “Als je op tv mensen aan de SintSixtusabdij ziet aanschuiven voor één kistje van 24 flesjes, dan word je natuurlijk nieuwsgierig. Het grappige is dat brouwerij Sint-Bernardus in Watou een trappist volgens hetzelfde recept maakt. Even lekker. Bij een blinde degustatie ga je geen verschil proeven, maar de mediagenieke schaarste van Westvleteren creëerde een hype. Een
nog straffer voorbeeld dan SintBernardus is Geuze Boon, het meest complexe bier dat ik ken. Door zijn spontane gisting en rijping op oude wijnvaten is het uniek in de wereld, maar lang niet iedereen kent het. In dezelfde categorie van uitzonderlijkheid situeer ik Duchesse de Bourgogne van brouwerij Verhaeghe in Vichte, een bier van gemengde gisting dat na de hoofdgisting en lagering maandenlang verder rijpt in eiken vaten.”
Ook opvallend in de bierconsumptie: de ultralight bieren winnen aan populariteit. Kunnen ze een bierliefhebber bekoren? “De eerste alcoholvrije bieren hadden weinig smaak, maar de laatste jaren is de kwaliteit erg verbeterd. Ik vind bijvoorbeeld Maes met 0,4 procent alcohol heel lekker. Je moet daar geen complexiteit in zoeken, maar het is een goede dorstlesser en er zit minder suiker in dan in frisdrank. Het gaat me wat te ver om te zeggen dat ik geen andere bieren meer drink, maar in bepaalde omstandigheden doe ik er mijn voordeel mee. Als ik ga fietsen en onderweg stop voor een terrasje, kan ik er gerust enkele glazen van drinken zonder dat ik bij de voortzetting van mijn tocht er ook hinder van ondervind.”