Trump legt de lat onmogelijk hoog voor NAVO-partners
Amerikaanse president wil defensiebudget bondgenoten optrekken naar 4 procent bbp
BRUSSEL - De NAVO-bondgenoten gaan de eis van de Amerikaanse president Trump om meer van de lasten van de gezamenlijke verdediging te dragen, ter harte nemen. Dat budget ligt nu vast op 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp), maar slechts vijf NAVO-landen halen dat. Na die tegemoetkoming deed Trump er meteen een schepje bovenop, door te ‘suggereren’ dat er op termijn een verdubbeling van dat streefcijfer moet komen, van 2 naar 4 procent.
Na alle bitsige tweets die president Trump de voorbije dagen de wereld instuurde, en na zijn tirade tegen Duitsland ’s ochtends, was de stemming onder de Europese bondgenoten bij de start van hun jaarlijkse top op zijn minst gespannen. Hoe zou Trump zich opstellen? Zou er überhaupt wel een slotverklaring komen? Uiteindelijk ging de storm snel liggen. De tot in de puntjes voorbereide tekst werd zonder slag of stoot aanvaard, alle 79 items. Niet dat Trump geen verrassing in petto had. Tijdens zijn tussenkomst als eerste spreker riep hij de partners op om niet langer 2 procent van het bbp te hanteren als streefdoel voor hun defensiebudgetten, maar meteen het dubbel: vier procent. Een niveau dat de Verenigde Staten met 3,6 procent trouwens ook niet haalt. Het Witte Huis preciseerde later dat het niet om een formeel voorstel ging. Op de persconferentie na de top zei NAVO-chef Jens Stoltenberg kort dat Trumps suggestie niet in de aangenomen conclusies stond: “Laten we met twee procent beginnen.” Hij benadrukte dat acht van de negenentwintig landen dat in 2014 overeengekomen streefcijfer dit jaar willen halen: “We gaan vooruit. Vroeger bezuinigden landen op defensie, nu geven ze miljarden meer uit.”
Tot nog toe haalden maar vijf NAVO-landen het opgelegde niveau. België komt niet eens aan de helft: 0,93 procent.
Rusland is grootste gevaar
In hun verklaring gaan de NAVOlanden wel uitgebreid in op de noodzaak van een grotere defensie-inspanning. Bedreigingen koPinxten men uit verschillende richtingen. Het grootste gevaar komt uit Rusland met zijn hybride strategie van ontwrichting – onder meer door inmenging in verkiezingen – en dreiging met en gebruik van geweld.
De annexatie van de Krim, die Trump onlangs rechtvaardigde, wordt in de tekst nog steeds illegaal genoemd. En de NAVO nodigt Macedonië (straks Noord-Macedonië) uit om toe te treden. Nog een signaal richting Moskou, nadat de Griekse regering gisteren twee Russische diplomaten uitwees die een rol gespeeld hadden in stemmingmakerij tegen het akkoord over de nieuwe naam van het buurland. Tijdens het diner gisteravond stond de relatie met Rusland andermaal op de agenda. NAVO-bondgenoten, vooral de Baltische drie, hebben vragen bij de ontmoeting die Trump aan het einde zijn Europese trip heeft. Maandag zit de Amerikaanse president samen met zijn Russische collega Vladimir Poetin. Trump had gisteren ook een persoonlijke ontmoeting met de Duitse kanselier Merkel. Na afloop van dat gesprek verzekerde hij dat ze een “zeer, zeer goede relatie” hadden. Merkel zei zuiniger dat ze “blij” was met de kans om van gedachten te wisselen en dat Duitsland en de VS goede partners zijn en blijven.
Trumpiaanse tirade
Eerder op de dag kreeg Duitsland het juist zwaar te verduren. Tijdens zijn ontbijt met secretaris-generaal Stoltenberg sloeg Trump de gebruikelijke uitwisseling van beleefdheden over. Behalve een obligate uithaal naar de Duitse defensie-uitgaven was live – de camera’s draaiden – een tirade te horen tegen de energieafspraken tussen Berlijn en Moskou. In de Oostzee ligt al de aardgaspijplijn NordStream, en er zijn vergevorderde plannen voor NordStream 2. Die pijplijn moet nog meer Russisch aardgas naar Europa brengen, en daardoor maakt Duitsland zich “een gevangene van Rusland”, sneerde Trump. Bovendien maakt de energiedeal Duitsland een onbetrouwbare bondgenoot: “We worden verondersteld jullie tegen Rusland te beschermen, maar jullie betalen miljarden dollars aan Rusland. Dat is zeer ongepast.”
Trump noemde ook de voormalige bondskanselier Gerhard Schröder, omdat die topjobs heeft hij NordStream en het Russische oliebedrijf Rosneft.
En ook een twittertirade
Trump kwam ’s avonds terug op de Duits-Russische energiedeal in een weeral korzelig getoonzette tweet, waarin hij ook nog eens eiste dat de bondgenoten “ONMIDDELLIJK” 2 procent van hun bbp aan defensie uitgeven en ook het Europese handelsoverschot met de VS nog eens vermeld wordt.
Het Twitter-verkeer van de president wekte gisteren overigens wel meer verbazing. Tijdens de bijeenkomst tweette hij plots over het harde lot van de Amerikaanse sojaboeren. Zij zijn slachtoffers in de snel escalerende Amerikaans-Chinese handelsoorlog – dinsdag kwamen er nog eens voor 200 miljard dollar Amerikaanse heffingen op Chinese invoer bij – maar niet echt een besogne van de Atlantische alliantie.