Zomerakkoord maakt wonen in Vlaanderen weer een stuk duurder
Vastgoedsector analyseert nieuwe maatregelen
BRUSSEL - In het Vlaamse Zomerakkoord zitten verschillende elementen die wonen in Vlaanderen op korte termijn duurder zullen maken. “Na de voortdurende verstrenging van de energienormen, zijn er nu weer een aantal elementen die kopen, bouwen of verbouwen duurder zullen maken”, zegt voorzitter Luc Machon van de Europese vastgoedkoepel CEPI-CEI.
Luc Machon: “Heel wat maatregelen maken het wonen weer duurder.” Hij verwijst onder meer naar het uitdoofscenario voor verwarmen met stookolie en gas, het onderzoek naar asbest bij de verkoop van een woning, de verplichte energie-investeringen en de betonstop. Machon: “Uiteraard ben ik gewonnen voor duurzaam wonen, en deze maatregelen kaderen daarin. Maar tegelijk leggen ze een bom onder het betaalbaar houden van wonen, een thema waar de Vlaamse regering graag mee zwaait”, zegt hij. Over de terugverdieneffecten heeft hij bovendien zijn twijfels. Daarnaast vreest Brafco, de Belgische federatie van brandstoffenhandelaars, het verlies van duizenden jobs door het verbod op de verkoop en installatie van stookolieketels vanaf 2021. De sector kondigt acties aan.
BRUSSEL - De Vlaamse regering van Geert Bourgeois (N-VA) heeft nu ook een Zomerakkoord: de regeringspartijen raakten het na een nacht onderhandelen eens over een aantal belangrijke dossiers die allemaal aan elkaar gelinkt werden en vooral in handen waren van Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege (CD&V). Die had haar afvalplan niet op de agenda gezet, tot groot ongenoegen van Open Vld en N-VA. Uiteindelijk werd daar wel een akkoord over gevonden, maar dan zonder statiegeld op plastic flessen en blikjes. “Ik glim van trots”, zei minister-president Bourgeois over de doorgehakte knopen.
Afvalplan
Minister Schauvliege bergt haar plan voor statiegeld op plastic flesjes en blikken op. Dat komt er voorlopig niet. “Voor mij was dat statiegeld geen middel op zich”, zegt Schauvliege. “Het is belangrijk dat we een ambitieus plan hebben. De sector moet er nu zelf voor zorgen dat tegen 2022 90% van de drankverpakkingen ingezameld en gerecycleerd worden. Momenteel is dat ongeveer 50%.” “Dat plan gaat verder dan Noorwegen”, maakt Bourgeois zich sterk. Lukt dat niet, dan zijn er twee mogelijkheden: ofwel komt het statiegeld er ofwel komt er een beloningssysteem waarbij via de gemeenten verpakkingen worden ingezameld en verenigingen daar dan een compensatie voor krijgen. Zoals de papierslag van jeugdverenigingen bijvoorbeeld.
➜ Tegen 2025 moet ook 95% van de huishoudelijke verpakkingen gerecycleerd worden. De minister wil ook de pakkans en de boetes verhogen, ze gaat ook met de gemeenten een zwerfvuilovereenkomst afsluiten.
Vanaf 1 januari 2019 mogen er ook geen gratis plastic zakjes uitgedeeld worden aan de kassa. Dus ook niet in kledingwinkels of bij de slager. Maar er komt geen verbod op de flinterdunne zakjes voor groenten en fruit. “We moeten ook de regels voor hygiëne volgen”, zegt Schauvliege. “En een echt alternatief is daar nog niet voor.” In Wallonië worden die groente- en fruitzakjes vanaf 1 december wel afgeschaft. Wat ook verboden wordt vanaf 1 januari 2019 zijn de stickers op groente en fruit.
➜ Het verbod op niet-herbruikbare bekers, borden en bestek, dat ook in het oorspronkelijke plan van Schauvliege zat, wordt beperkt tot de Vlaamse overheid, lokale besturen en de evenementen die zij organiseren. Privépersonen mogen die dus wel nog gebruiken. Op festivals worden de plastic bekers wel verboden. De Europese Commissie is trouwens een regeling aan het uitwerken die alle soorten van wegwerpborden, rietjes en plastic staafjes verbiedt en die dus veel verder gaat. “Dat voorstel is voor 2025, ons verbod gaat in januari in”, verduidelijkt het kabinet van Schauvliege.
Energieplan
Bart Tommelein neemt een aantal beslissingen die “ambitieus, maar ook haalbaar en betaalbaar zijn”. Dat moet ook om de Europese klimaatdoelstellingen van 2030 te halen. Het Vlaamse plan wordt dan eind dit jaar geïntegreerd in het nationale plan voor de periode 20212030.
➜ Opvallende maatregel is het verbod op de verkoop van nieuwe én tweedehandsstookolieketels. Nieuwe verkavelingen mogen ook niet meer voorzien worden van aardgasaansluitingen. Die moeten zich aansluiten op een warmtenet of voorzien zijn van een warmtepomp. Vanaf 2019 krijg je ook subsidie voor een warmtepompboiler. “Die start met 400 euro maar wordt elk jaar afgebouwd en dooft uit tegen 2024”, zegt Tommelein.
➜ Wie een woning koopt of erft, krijgt vijf jaar de tijd om ervoor te zorgen dat het gebouw energiezuinig is. Die moet dan aan minstens drie van zes criteria voldoen (dak-, muur-, vloerisolatie, superisolerend glas, condensatieketel van maximaal 15 jaar oud of een boiler op hernieuwbare energie). Lukt dit niet, dan komt dit op je woningpas te staan. Die pas verzamelt allerlei gegevens over vergunningen en energielabels en wordt vanaf eind dit jaar geleidelijk aan ingevoerd. Boetes of sancties komen er niet, maar bij een verdere verkoop zal ook duidelijk zijn dat je woning niet voldoet aan de energienormen. “Niet-energiezuinige woningen zullen in waarde dalen”, zegt Tommelein.
➜ De investeringen in hernieuwbare energie moeten ook fors omhoog. Tommelein rekent ook op een doorbraak van energie uit diepe aardwarmte, maar zal minder inzetten op biomassa. Tegen 2030 hebben we 6,7 gigawatt aan zonnepanelen nodig. “Dat komt neer op twee extra panelen per Vlaming.” Momenteel hebben we zo’n 2,5 gigawatt, het gaat dus een om meer dan een verdubbeling.
Op windenergie wordt dan weer minder gerekend dan de 2,5 gigawatt die het Vlaamse Energieagentschap mogelijk vindt. Dat heeft te maken met beperkte ruimte. Windmolens zullen anders ook in natuurgebied kunnen gebouwd worden, ze kunnen daar een vergunning voor krijgen. Daarvoor voert Schauvliege de ‘bestemmingsneutraliteit’ in. De komende tien jaar zijn er ongeveer 200 extra windmolens nodig.
Betonstop
Een van de belangrijke dossiers van de Vlaamse regering is het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen of de betonstop. Tegen 2025 mag nog maar
3 hectare grond per dag worden aangesneden, dat is de helft van nu. Tegen 2040 zelfs niets meer. Met de reservegrond zal zuinig worden omgesprongen. “Maar als die beter gelegen is dan andere grond, zal die ook nog gebruikt kunnen worden”, zegt Schauvliege. Gemeenten kunnen vragen om reservegrond te gebruiken, Vlaanderen zal dan bekijken of dit ook kan. Dus gemeenten kunnen niet zomaar alles aansnijden. “We zijn in elk geval tevreden dat de tekst al zo is aangepast dat er in Limburg ook genoeg ontwikkeling mogelijk is”, zegt Vlaams minister Jo Vandeurzen (CD&V). “Zo worden toekomstige knooppunten van openbaar vervoer, zoals het Spartacusnetwerk, meegerekend.’’
Het ander criterium om te mogen ontwikkelen zijn de voorzieningen als scholen, ziekenhuizen en rusthuizen. “Die twee criteria worden samen bekeken, maar moeten niet noodzakelijk beide van het hoogste niveau zijn voor toekomstige ontwikkelingen in onze provincie.”
Boskaart
Over de boskaart zijn er ook afspraken. Het systeem wordt eigenlijk heel eenvoudig: wie wil bouwen in een ‘bos’ moet daar eerst de toestemming (ontheffing) voor vragen, dan komt er iemand het terrein controleren. Percelen kleiner dan 1 hectare worden niet beschouwd als bos. “Er komt dus geen kaart”, zegt Schauvliege. “Als je geen ontheffing krijgt, kan je daar nog tegen in beroep gaan.”
Vervoer
➜ De Lijn moet zich tegen 2020 van Europa kunnen meten met private spelers en moet zich dus ook anders organiseren. Zo wordt Vlaanderen ingedeeld in 15 vervoersregio’s. In die vervoersregioraden zit De Lijn samen met Agentschap Wegen en Verkeer en de NMBS en de lokale besturen. “We zijn blij dat één van die 15 vervoersregio’s samenvalt met de grenzen van onze provincie”, zegt Jo Vandeurzen. Normaal gezien zijn het alleen de gemeenten die mogen zetelen in de raden van de vervoersregio’s. “Maar als provincie en vervoersregio samenvallen, mag ook de provincie vertegenwoordigd zijn”, aldus Vandeurzen. “In elke vervoersregio zal de vervoersregioraad met een mobiliteitsplan komen”, zegt Ben Weyts. Per regio moeten trein, tram, bus, taxi en fiets op elkaar afgestemd worden.
➜ Binnenkort wordt het ook mogelijk voor privémaatschappijen om busverbindingen in te leggen tussen de centrumsteden. Dat was tot nu toe verboden. “Dat is dus meer concurrentie voor de NMBS, want De Lijn legt die verbindingen niet in”, zegt Weyts.
➜ Over de slimme kilometerheffing heeft de Vlaamse regering ook een beslissing genomen: die moet voor 15% minder gereden kilometers zorgen. Die heffing vervangt de huidige verkeersbelasting en moet budgetneutraal zijn. Maar de uitwerking van de maatregel is voor de volgende regering.
We zijn in elk geval tevreden dat de tekst al zo is aangepast dat er in Limburg ook genoeg ontwikkeling mogelijk is Jo VANDEURZEN (CD&V)
Vlaams minister