Ontslagen Tillerson verhinderde Arabische invasie van Qatar
WASHINGTON - De voormalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson heeft vorig jaar een invasie van Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten in Qatar verhinderd. Onrechtstreeks was dat ook de aanleiding tot zijn ontslag.
Het was al bekend dat de Arabische bondgenoten van de VS al maanden aan het lobbyen waren voor het ontslag van Tillerson, toen die op 1 april van dit jaar door president Trump per tweet ontslagen werd. Maar nu is ook duidelijk waarom. Volgens de Amerikaanse nieuwssite The Intercept heeft Tillerson in de zomer van vorig jaar de invasie en verovering van Qatar door Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten verhinderd, enkele weken voor dat geheime plan zou worden uitgevoerd. Saoedi-Arabië, de Emiraten, Bahrein en Egypte hadden toen al hun diplomatieke banden met Qatar verbroken en hun land-, zee- en luchtgrenzen met het land gesloten. Tillerson deed in die periode een hele reeks telefoontjes naar de heersers van Saoedi-Arabië. Toen was de officiële uitleg dat het ging over de spanningen in de Perzische Golf, maar The Intercept heeft nu uit diverse bronnen vernomen dat het erom ging een oorlog tegen Qatar tegen te houden. Tillerson zette daarbij ook minister van Defensie James Mattis in, die de Saoedi’s wees op de risico’s van een militaire actie tegen het land waar de grootste militaire basis van de VS in het Midden-Oosten ligt.
Qatarees staatsfonds
In zijn vorige leven als topman van oliegigant Exxon-Mobil had Rex Tillerson vaak contact met de Qatarese overheid. Qatarese geheim agenten in Saoedi-Arabië zouden in de periode mei-juni achter het invasieplan gekomen zijn. Tillerson kwam in actie nadat de Qatarese regering hem op de hoogte gebracht had.
Het was de bedoeling dat Saoedische grondtroepen Qatar zouden binnenvallen en met steun van de Emiraten zouden oprukken om de hoofdstad Doha te bezetten. Het plan van de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman en zijn collega uit Abu Dhabi, Mohammed bin Zayed, zou volgens sommige bronnen ook financiele motieven gehad hebben. Sinds koning Salman, de bejaarde vader van de kroonprins, in 2015 de troon besteeg, heeft Saoedi-Arabië er al een derde van zijn reserves doorgedraaid. Bij een verovering van Qatar hadden de aanvallers ook de hand kunnen leggen op het gigantische Qatarese staatsfonds, dat zo’n 320 miljard dollar zou waarde zijn.
Kushner
Maar Tillerson zette de Saoedische kroonprins zodanig onder druk dat die de hele invasie afblies om de aloude goede betrekkingen met de VS niet op de helling te zetten. Dat wekte de woede op van collega-kroonprins Mohammed bin Zayed, en beide prinsen, die in die tijd een rechtstreekse lijn hadden met Trumps schoonzoon en adviseur Jared Kushner, begonnen te zagen aan de poten van de stoel van Tillerson.
Die zat toch al niet echt op één lijn met de president, die zich per tweet vierkant achter Saoedi-Arabië en de Emiraten schaarde, en Qatar “een belangrijke financier van het terrorisme” noemde.
Of Trump op 1 april van dit jaar Tillerson de laan uit stuurde op vraag van de beide Arabische prinsen weet niemand, maar hij deed het wel een week voor een met veel bombarie omgeven bezoek van de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman.