De zakenman die brak met zijn oude leven
Iedereen heeft twee levens. Het tweede begint als je beseft dat je er maar één hebt. Zo verging het ook Hugo Donné: toen hij doorhad dat hij als succesvolle zakenman met een eigen verzekeringskantoor hem niet dichter bracht bij wie hij écht was, begon hij aan zijn tweede leven. ‘Ineens was er ruimte om elkaar graag te zien.’
‘Levenskunstenaar’, zo luidt het in zijn overlijdensbericht, dat ook melding maakt van zijn professionele carrière als verzekeringsverkoper. Maar het is vooral zijn zelfgeschreven versje, bovenaan de rouwadvertentie, dat ons op weg zet naar het levensverhaal van Hugo Donné - ’Noeky’ voor zijn kleinkinderen. In een paar regels beschrijft hij hoe een kunstwerk altijd iets prijsgeeft over wie de kunstenaar is en waar hij voor staat. “Het kunstenaarschap was mijn vaders grootste passie”, zegt dochter Veerle Donné. “Het was zijn manier om zijn zoektocht naar authenticiteit vorm te geven. Mijn vader had altijd in een tweestrijd verkeerd: die tussen het aardse leven, waarin je uitvoert waarvoor je gekozen hebt, en het stiekeme verlangen met andere dingen bezig te zijn. Papa had architect willen worden, maar koos als jongeman voor de verzekeringswereld.”
Toen hij op zijn 54ste besefte dat hij als mens te ver verwijderd was van zijn kern en hij doorhad dat hij zo niet gelukkig kon worden, besloot Hugo dat het tijd was om het over een andere boeg te gooien.
Mondharmonica
De breuk was radicaal: Hugo liet zijn goed draaiende zakenkantoor over aan zijn zoon, scheidde van zijn vrouw, verkocht zijn huis en koos voor een leven dicht bij zichzelf en bij de natuur. Als hij niet in zijn tweede verblijf in de Provence vertoefde, dan was hij te vinden in zijn huis op de Teut, de heide in Zonhoven, waar hij de stilte en de afzondering opzocht. Voortaan stond zijn leven in het teken van de kunst. Hugo schreef zich in voor een schildersopleiding aan de academie van Heusden-Zolder, waar hij ook leerde beeldhouwen. Hij snoof de sfeer op tijdens buitenlandse colleges, onder meer in Spanje. En op gezette tijdstippen trok hij zich terug in zijn atelier, waar hij een bordje op de deur had gehangen: ‘Privé’. Hij maakte schilderijen, juwelen, beeldhouwwerken en monumentale installaties. Wellicht het bekendste voorbeeld daarvan, Het Zonnebos, staat op de rotonde van de Teutseweg in Zonhoven. Het zijn vijf palmbomen, waarvan de stammen zijn gemaakt uit elektriciteitspalen en de bladeren uit inoxafval. De installatie licht op bij duisternis. Hugo heeft ook het laureatenbeeldje gemaakt dat Gina Lollobrigida kreeg uitgereikt op het Internationaal Filmfestival Brussel. En er staan enkele metaalsculpturen van hem in het Stadsmus in Hasselt. De werken verzinnebeelden de zoektocht naar zichzelf en geven blijk van Hugo’s avant-gardistische persoonlijkheid, aldus zijn dochter. “Papa was iemand die ons bijzondere dingen bijbracht – hij sleurde ons mee naar het theater en nam ons mee naar muziekvoorstellingen op de meest bijzondere plekken. Hij was de man die op feestjes met typerende cadeautjes opdook, terwijl hij net een bandje dat op straat stond te jammen, had opgepikt om op het feest te komen spelen. Dan haalde hij zijn mondharmonica tevoorschijn en speelde hij mee.”
Keurslijf
Zijn mondharmonica en zijn hoed – voor Hugo Donné waren het onafscheidelijke attributen, de weinige uiterlijkheden waaraan hij vasthield na zijn transformatie. “Ineens was er ook ruimte om elkaar graag te zien”, zegt Veerle, die vindt dat ze als kind een dominante vader had. “Papa heeft mij en mijn broer streng opgevoed. Hij had graag veel controle en legde ons dingen op die hij had gemist in zijn opvoeding. We moesten van hem tennissen en paardrijden en toen ik op mijn achttiende zei dat ik naar de hotelschool wilde, is hij mij in Brussel gaan in- schrijven voor een pr-opleiding. Hij had zelfs een appartement voor mij gehuurd op de Zavel, omdat hij vond dat ik onze hoofdstad moest leren kennen.”
Toen Veerle de eerste schooldag niet opdaagde en na haar opleiding in Leuven besloot om tien jaar in Spanje te gaan wonen, was dat een daad van verzet tegen de man die haar al van kindsbeen af in een keurslijf dwong en in aanraking bracht met bijzondere culturen. “Wij gingen bijvoorbeeld vaak op vakantie naar ex-Joegoslavië, waar onze ouders bevriend waren met een lokaal koppel. Op de duur kenden we het land op ons duimpje. Ik koester mooie herinneringen aan onze reizen, maar normaal doen: dat kon papa niet.”
Vergevingsmoment
In april dit jaar kreeg Hugo Donné te horen dat hij pancreaskanker had en dat er geen hoop meer was op genezing. Hij zei alle afspraken af en besloot zich op zijn familie te concentreren. “Daardoor hebben we zijn laatste maanden intens beleefd, met veel vergevingsmomenten. We hebben bewust afscheid genomen – zelfs onze moeder was erbij, wat bijzonder was”, aldus Veerle, die dankbaar is dat de turbulente vaderdochterrelatie transformeerde naar een staat van pure liefde. “Alles wat tot dan tussen ons had gestaan – de conflicten, de ruzies – was weg.”
Hugo weigerde elke behandeling, van medicatie of ziekenhuisopnames wilde hij niet weten. Veerle: “Hij leefde op Perdolan. De laatste nacht kroop hij over de grond van de pijn. Tegen alle afspraken in vroeg hij mij om hem naar het ziekenhuis te brengen. Papa had voor euthanasie gekozen – hij was geinspireerd door de zelfbeschikking van Hugo Claus. Maar daar was het te laat voor.” Zoals beloofd door zijn dochter op zijn sterfbed krijgt Hugo veertig dagen na zijn overlijden een tuinfeest om hem te gedenken. Tijdens het feest zullen enkele van zijn kunstwerken geveild worden voor het goede doel.