Haar Bestemming Residentie Vijverplein in Zutendaal

In het centrum van Zutendaal ligt Residentie Vijverplein, een modern en niet al te groot centrum voor volwassenen met autisme die speciale zorg nodig hebben. “Artuur, hij is inmiddels 22, zit daar graag. In de best mogelijke omgeving en omringd door schitterend personeel. Het was een hele zoektocht, maar uiteindelijk ben ik super tevreden. Ik wilde een plaats waar hij desnoods zijn hele leven kan blijven, ook later wanneer ik er niet meer zal zijn. Zo ver moet je dus vooruit kijken bij kinderen met deze afwijking. Toen Artuur geboren werd, viel meteen iets op: in tegenstelling tot andere baby’s, die ik zag bij vriendinnen, weigerde hij vrijwel alle oogcontact. En aanrakingen vond hij ook al niet fijn. Zijn blik was afstandelijk en ook leren praten ging erg moeizaam. Het bleef bij een soort gebrabbel. Nee, het prille ouderschap was zeker geen roze wolk, zoals bij vele anderen. En het medisch verdict was duidelijk: een kind met autisme-spectrumstoornis, ASS. Er bestaan vele gradaties binnen autisme, en dit is een zware variant. Hij heeft de mentale capaciteiten van een 12-jarige. Ik heb nog een tijdlang gehoopt dat hij er uit zou groeien, maar dat is niet gebeurd. Kortom, Artuur zou nooit de kansen krijgen die andere kinderen wel kregen.”

Een God genaamd Martin

“Er is constant nood aan goeie zorg, je bent daar voortdurend mee bezig. Ik ben er steeds meer van overtuigd dat je de graad van ontwikkeling van een samenleving kan aflezen aan de mate waarin we omgaan met de zwaksten in die samenleving. En wat dat betreft zijn we hier niet altijd goed bezig, merk ik. Maar in het Vijverplein lijkt alles op z’n plaats te vallen. Om maar iets te zeggen: Artuur schildert nu al een hele tijd, en dat doet hem geweldig deugd. Eerst samen met een begeleidster, op een computer dingen natekenen. Maar toevallig kwam hij dan Martin tegen, een politiek vluchteling die mensen met een beperking creatief begeleidt. En echt waar, het klikte vanaf de eerste minuut, wat op zich al een wonder is. Martin zei meteen: “Nee, we gaan niks meer naschilderen, het moet vanuit de buik komen. Je eigen fantasie. Doe maar!” En het resultaat is wonderlijk. Kleurrijk, wild, vol abstracte fantasie en vormen. Niet dat hij veel vertelt over zijn werken, dat doet Artuur niet. Maar ik kan aan sommige schilderijen wel zien hoe hij zich voelt: de kleuren en vormen worden donkerder en brutaler wanneer hij niet goed in zijn vel zit. En lichter als alles oké is. Wanneer hij nu vrijdags thuiskomt met zijn schilderijen, kijkt hij me wél bewust aan. “Kijk mama, ik ben artiest hé.” En dan moet ik toegeven: jazeker, je hebt gelijk. Ik ben niet gelovig, maar als er dan toch een God op aarde zou rondlopen, dan denk ik dat dat Martin is.”

Ondanks een eerste kind met een mentale beperking kozen Hilde en haar toenmalige man toch voor een tweede. Of dat dan geen risicovolle beslissing was? “Grappig dat je dat vraagt,” zegt ze. “Ik wou inderdaad geen tweede kind. Maar Bavo, inmiddels 20, was een geschenk uit de hemel. Hij was niet gepland, want je zit toch met twijfels. Zwanger worden was bij mij sowieso al niet evident, maar toen ik op routinecontrole ging bij m’n gynaecoloog wist hij me dus te melden dat ik in verwachting was. Ik schrok natuurlijk, maar hij was erg welkom. En gezond bovendien. Bavo is verstandig, die komt wel op zijn pootjes terecht. Hij is ook erg zorgzaam voor zijn broer. Toen Artuur in z’n puberteit zat, was alles nog een stuk erger: hij zag hoe Bavo wél een hechte vriendenkring had en allerlei dingen kon. En hij dus niet. Dat heeft voor spanningen gezorgd, maar ook daarin speelde de zorgzaamheid van Bavo een fijne rol. Hij ving dat allemaal heel verstandig op. Ja, Bavo vindt zijn weg wel.”

Je kan de ontwikkeling van een samenleving aflezen aan de manier waarop we omgaan met de zwaksten. En dan blijkt dat we niet altijd goed bezig zijn.

Hilde Claes