“Jongeren naar gevangenis om plaats vrij te maken”
Ook De Wijngaard in Tongeren geviseerd in kritiek op gesloten jeugdinstellingen
TONGEREN - De zware kritiek die maandag geuit werd door politici van oppositie én meerderheid op de leefomstandigheden in de Vlaamse gesloten jeugdinstellingen, gold ook voor De Wijngaard in Tongeren. Het detentiecentrum kreeg het afgelopen jaar vertegenwoordigers van het Kinderrechtencommissariaat op bezoek, en die zijn hard in hun beoordeling. “De oudste jongeren moeten naar de gevangenis om plaats te maken voor anderen.”
Het systeem van vrijwilligers die als zogenaamde ‘maandcommissarissen’ onaangekondigd jeugdinstellingen bezoeken, is nieuw. “Dat is ingevoerd door het parlement”, zegt Vlaams Parlementslid Lorin Parys (N-VA). “Ik ben de verslagen van de commissarissen al sinds februari aan het opvragen. Nu ik ze heb, valt mijn mond open van verbazing. Zo staat in het rapport dat een jongere veertien dagen in een isoleercel zat. De Wijngaard in Tongeren heeft nog maar één keer bezoek gehad van een commissaris. Uit dat verslag blijkt dat de oudste uit handen gegeven jongere naar de gevangenis moest vertrekken om plaats te maken in het centrum voor iemand anders. Dat kan toch niet? Bovendien zitten de jongeren in een gebouw uit 1848 dat zelfs voor volwassenen te slecht is.”
Eigenaardigheden
Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) wijst er op dat het verslag over De Wijngaard niet helemaal klopt. “In het rapport staan wel meer eigenaardigheden, de instellingen krijgen nog de kans om te reageren”, zegt Vandeurzen. “Het nieuwe systeem van externen die de kwaliteit van de instellingen bekijken, is in elk geval waardevol. Daar kunnen we nu mee aan de slag.” In het detentiecentrum in Tongeren waren er aanvankelijk vijftien plaatsen voor jongeren die de jeugdrechter uit handen heeft gegeven, en die berecht zullen worden als een volwassene. “Maar in mei van dit jaar zijn er vier plaatsen vrijgemaakt voor jongeren uit gemeenschapsinstellingen, omdat rechters geklaagd hadden dat die vol zaten”, legt een woordvoerder van het Agentschap Jongerenwelzijn uit. “Sindsdien zijn er nog elf plaatsen voor jongeren die uit handen zijn gegeven. Die mogen normaal in de jeugdgevangenis blijven tot ze 23 zijn, daarna gaan ze naar een gewone gevangenis. Wie nu het dichtst bij de 23 jaar zit, moet vertrekken. De commissaris had van het personeel in Tongeren gehoord dat ze het jammer vonden dat net de jongeren voor wie het centrum bedoeld is, moeten vertrekken.”
Cel
Jaak Nijs, lid van de commissie die toezicht houdt op de jeugdgevangenis, deelt de kritiek. “Je kan geen jongeren uit een gemeenschapsinstelling mengen met jongeren die door de jeugdrechter uit handen zijn gegeven, zoals nu in Tongeren gebeurt”, vindt Nijs. “De jongeren uit een gemeenschapsinstelling – zoals Everberg – zijn ook een ander regime gewoon. Ze zouden in groep moeten leven. Maar in Tongeren zitten ze in een cel. Ze worden ook onder druk gezet door de jongeren die uit handen zijn gegeven. Die vragen om van alles voor hen te doen. Ik hoop echt dat die jongeren die uit een gemeenschapsinstelling komen maar tijdelijk in Tongeren zitten. Maar ook de andere jongeren horen daar eigenlijk niet thuis, al moeten ze wel een speciaal regime krijgen. Als je jongeren alleen maar straft, dan maak je er criminelen van.”
Volgens minister Vandeurzen is een oplossing voor het tekort aan plaatsen in gemeenschapsinstellingen nabij.“We zijn in Everberg een nieuw gebouw aan zetten”, reageert hij.
Beroep
In het rapport van de maandcommissarissen staat ook dat jongeren in één bepaalde instelling ( niet in Tongeren) een document moeten ondertekenen waarin ze beloven niet in beroep te gaan tegen de veroordeling door de jeugdrechter. Ze zouden anders privileges verliezen. Jongerenwelzijn onderzoekt of dit klopt of dat het om een misverstand gaat.