“Duwen, bijten, bedreigen, het mag nooit part of the job zijn”

Helft van hulpverleners in Limburgse woonzorgcentra heeft te maken met agressie van bewoners met dementie

HASSELT - De helft van de hulpverleners in Limburgse woonzorgcentra kreeg al ooit maken met fysieke en verbale agressie van bewoners die kampen met dementie. Dat blijkt uit een onderzoek van de hogeschool UC Leuven-Limburg. Vandaag organiseert het Limburgs Netwerk Dementie de hele dag workshops in de Limburgse Zorgacademie, waar de focus ligt op hoe hulpverleners kunnen omgaan met dergelijk gewelddadig gedrag. “De meesten zien het als part of the job. En dat is de bedoeling niet.”

Onderzoekers van de UCLL namen de voorbije twee jaar de toestand onder de loep in vier gesloten woonzorgcentra en één open afdeling: in Overpelt, Neerpelt, Neeroeteren (Maaseik), Alken en Hamont. Van de tachtig ondervraagde hulpverleners gaven er veertig aan dat ze al te maken hadden met fysiek en verbaal geweld van bewoners die getroffen zijn door dementie. Wat fysieke agressie betreft komt duwen het meeste voor, maar sommige bewoners zouden hulpverleners ook slaan en bijten. Verbaal geweld bestaat vooral uit schreeuwen, gevolgd door schelden en bedreigen.

Dementie

“De meeste hulpverleners die we spraken zien dergelijk agressief gedrag als part of the job. Maar dat mag het nooit zijn”, zegt Ca-

Er zijn geen pasklare antwoorden voor de agressie die dementie soms met zich meebrengt. Maar het is een groot probleem dat hulpverleners hiermee geconfronteerd worden

Carolien SCHALENBOURG

Onderzoekster UCLL

rolien Schalenbourg, onderzoeker van de hogeschool UC Limburg-Leuven. Bovendien zal het probleem nog groter worden, aangezien het aantal personen met dementie in de toekomst alleen maar zal toenemen. In onze provincie wordt de ziekte tegen 2035 een enorme uitdaging: dan zouden naar schatting ruim 25.000 Limburgers aan dementie lijden. Voor alle duidelijkheid: niet alle demente personen vertonen agressief gedrag. “Dementie is een extreem ingewikkelde ziekte: er zijn geen pasklare antwoorden voor de agressie die het soms met zich meebrengt”, vertelt Schalenbourg. “Maar het komt wel vaak voor. En het is een groot probleem dat hulpverleners hiermee geconfronteerd worden.”

Emotioneel zwaar

“Ik hoor inderdaad van collega’s dat ze te maken krijgen met personen met een dementie die agressief gedrag vertonen”, vertelt Hilde Stippelmans, hoofdverpleegkundige van Het Park in Home Elisabeth in Sint-Truiden. “Als het zwaar uit de hand loopt, moeten ze de bewoners vastbinden. Dat is emotioneel zwaar en confronterend voor de hulpverlener, maar gelukkig komt fixatie – zo heet de maatregel – in ons centrum zeer zelden voor.”

Zelf kreeg Hilde nog niet te maken met agressieve demente patiënten. “Maar ik ben wel al geconfronteerd met gezonde bejaarden die mij verbaal aanvielen. Ik blijf dan heel rustig, maar dat raakt je echt”, zucht de verpleegster. “We gaan extreem voorzichtig om met bewoners met dementie. Soms herhalen ze tien keer hetzelfde, maar dan moet je gewoon meegaan in hun leefwereld. Als je negatief reageert, dan trigger je agressief gedrag. Moest het toch escaleren, dan hebben we hier een persoon met de juiste expertise die ons daarmee kan helpen.”

Integraal agressiebeleid

Het Limburgs Netwerk Dementie organiseert vandaag de hele dag workshops over het thema ‘(A)Typisch dementie’. Die vinden plaats in de Limburgse Zorgacademie op de site van het ZOL in Genk. Zij proberen op deze vijfde editie van de expertendag een antwoord te bieden op veelgestelde vragen en noden van de Limburgse hulpverleners. “In onze workshop presenteren we een toolbox om aan de slag te gaan met een integraal agressiebeleid in woonzorgcentra. We hanteren drie pijlpunten: preventie, interventie en nazorg”, vertelt Schalenbourg. “Het is de bedoeling dat hulpverleners het agressieve gedrag van dementerende bewoners leren registreren, herkennen en aanpakken. Wat waren deze week de incidenten? Wat zijn de jaarlijkse cijfers? Het zijn kleine stappen die misschien banaal lijken, maar die uiteindelijk noodzakelijk zijn voor de opmaak van een integraal agressiebeleid.”