N-VA kuist lijsten op

Wat is de politieke impact van de ontmaskerde neofascistische vereniging?

Nadat gisteren bleek dat verschillende leden van het omstreden Schild & Vrienden op kieslijsten van de N-VA stonden, schrapte de partij al drie kandidaten. Een van hen is student Dennis Laveaux (24) uit Maaseik. Het gerecht is intussen een onderzoek gestart naar de zaak. Dries Van Langenhove, leider van de extreemrechtse organisatie die in de ‘Pano’-reportage werd ontmaskerd, diende dan weer klacht in tegen de VRT wegens laster.

BRUSSEL - Zal de ontmaskering van Schild & Vrienden als neofascistische, antisemitische, seksistische en racistische vereniging zijn invloed hebben op de verkiezingen van 14 oktober? Zal de N-VA dit voelen in het stemhokje? Politicoloog Carl Devos (UGent) is voorzichtig. “Schild & Vrienden stelt zich voor als de persoonlijke beveiligingsdienst van Theo Francken. Maar het zou intellectueel oneerlijk zijn om dit te gebruiken om de N-VA zwart te maken.”

De ‘Pano’-reportage over de berichten uit de besloten chatgroepen van Schild & Vrienden (S&V) hebben half Vlaanderen een dag lang beziggehouden. De Universiteit Gent startte gisteren de procedure op om S&V-kopman Dries Van Langenhove te schorsen, het parket opende een onderzoek en het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen vraagt een aangepaste wet voor seksistische haatspraak, want nu kan alleen het Hof van assisen zich daarover uitspreken.

Politici putten zich ondertussen uit in zo veel mogelijk afstand nemen.

Discours

Maar wat zijn de politieke gevolgen van de reportage? Gaat dit effect hebben op de volgende verkiezingen? “Er zullen wel mensen zijn die zeggen: ‘zie je wel Theo Francken, dit creëer je met jouw discours’, maar dit is niet intellectueel eerlijk”, zegt politicoloog Carl Devos. “Toen ex-Vlaams Belangers op de lijst van N-VA gingen staan, zeiden sommigen dat dit bewijst hoe rechts ze zijn. De uitleg van N-VA was toen dat ze mensen zo weer opnemen in het democratische, politieke systeem en dat we hen daar dankbaar voor moeten zijn, want dat zo het Vlaams Belang ook minder stemmen haalt. Als je nu het onderscheid niet meer zou maken tussen N-VA en S&V, dan zouden mensen wel eens kunnen zeggen: N-VA is de underdog, die gaan we bij de volgende verkiezingen steunen. Een aantal N-VA-kopstukken heeft zich trouwens meteen gedistantieerd van Schild & Vrienden en dat is goed.” Voor opiniemaker Noël Slangen is het dan weer duidelijk: het is vooral de N-VA die onder druk komt te staan, Vlaams Belang heeft hier minder last van. “Vooral omdat er een aantal linken zijn tussen N-VA en Schild & Vrienden. Zo figureren enkele leden op kieslijsten van N-VA en dweept de vereniging met staatssecretaris Franc- ken, die vaak met hen op de foto staat”, zegt Slangen. “Maar omdat een aantal kopstukken van de partij, zoals minister-president Bourgeois, afstand genomen heeft en omdat de tegenstanders van de partij wellicht in overdrive zullen gaan in hun kritiek, zal de situatie zich sneller dan normaal weer normaliseren. De impact op de gemeenteraadsverkiezingen zal dus vooral afhangen van hoe N-VA zelf met deze crisis om gaat. Opvallend is dat Filip Dewinter (Vlaams Belang) nu de kans ziet om N-VA op zijn donkerbruine flank aan te vallen door de verdediging van Schild & Vrienden op zich te nemen.”

Voedingsbodem

“Voor wie dit wel blijvend vervelend kan zijn, is Theo Francken”, zegt Slangen. “Zijn retoriek zit het dichtst bij deze vereniging en hij heeft er de meeste linken mee. Critici zullen, niet volkomen onterecht, stellen dat zijn antimigratieretoriek en het dwepen met figu- ren als Viktor Orbán (Hongaars premier, nvdr.) en Matteo Salvini (Italiaanse vicepremier, nvdr.), mee de voedingsbodem creëren voor dit soort ontsporingen.”

Demir

Zuhal Demir moest als staatssecretaris voor Gelijke Kansen (N-VA) gisteren in de media ondertussen uitleggen wat de band is tussen haar partij en de extreemrechtse groepering. “Ze zijn zogezegd voorstander van westerse waarden, maar wat zij propageren zijn geen westerse waarden. Ze hebben geen respect voor vrouwen of voor andersdenkenden. Wij veroordelen dit en deze mensen horen ook niet thuis bij onze partij”, zegt Demir. “Extreemrechts, extreemlinks of religieus fanatisme, dat kan voor ons niet. Net zoals het ook niet kan dat partijen als Groen en CD&V kandidaten die naar meetings gaan van Grijze Wolven (een extreemrechtse Turkse groepering, nvdr.) op hun lijsten zetten.” Nieuwssite Apache verspreidde gisteren ook foto’s waarop Zuhal

Demir, Theo Francken en Johan Van Overtveldt staan met een man die een neonazi zou zijn. “Ik heb die foto ook gezien, maar ik kan me echt niet meer herinneren waar die gemaakt is. Ik ken hem in elk geval niet, er staan veel mensen met mij op de foto.”

Hoe komt dat dit soort mensen allemaal rond N-VA draaien? Zijn ze een extreemrechtse partij? “Als je 30 procent van de stemmen haalt, ben je niet extreemrechts. We zijn centrumrechts.” Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) heeft de commissies Justitie en Binnenlandse Zaken ondertussen samengeroepen naar aanleiding van de ‘Pano’-reportage. In het Vlaams Parlement zal de commissie radicalisering zich over de zaak buigen.

Als je 30 procent van de stemmen haalt, ben je niet extreemrechts. We zijn centrumrechts

Zuhal DEMIR (N-VA)