Studie prof UHasselt
2.700 mensen sterven te vroeg door dieseluitstoot
HASSELT - In Europa zijn in een jaar tijd 2.700 mensen te vroeg gestorven door de uitstoot van dieselauto’s. Zo’n 1.900 overlijdens konden voorkomen worden als alle wagens presteren zoals de beste in de test. Dat stellen onderzoekers van de Amerikaanse universiteit MIT en professor Robert Malina van UHasselt in hun nieuwste onderzoek. In België gaat het maar om 49 vroegtijdige overlijdens, omdat wij onze vervuilde lucht letterlijk ‘exporteren’ naar buurlanden Duitsland en Frankrijk.
Belangrijke conclusie in het onderzoek: zo’n 1.900 van de 2.700 overlijdens aan longziektes, kanker, beroertes en hartfalen in Europa konden voorkomen worden als alle wagens presteren zoals de beste in de test (maar nog altijd hoger dan de labo-norm). “Ons eerste onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van dieseluitstoot - zogenaamde NOx of stikstofdioxines - was er in september 2015 in de VS, niet lang nadat het nieuws losbarstte over de sjoemelsoftware in de auto’s van Volkswagen”, vertelt professor Robert Malina van Universiteit Hasselt. “Dat was met collega’s van Harvard, ik werkte zelf toen nog aan het MIT.”
Maar nu zijn jullie vroegtijdige overlijdens in Europa gaan onderzoeken. En voor zowat alle autoproducenten?
“Een jaar na dat eerste onderzoek hebben we hetzelfde bekeken voor Duitsland. Maar we wisten intussen dat het niet alleen opging voor VW, dat er een probleem was met de testresultaten van veel autoproducenten. VW Group heeft toegegeven dat ze effectief gesjoemeld hebben, maar het was ook legaal mogelijk om lagere normen op labotesten te hebben dan de werkelijke uitstoot op de baan. Het is niet bedriegen, maar wel liberaal omspringen met de normen. Waarom heel Europa voor ons nieuw onderzoek? Omdat hier 40 procent met een dieselwagen rijdt, in de VS ligt dat veel lager.”
Hoe kan je de normen omzeilen zonder te bedriegen?
“De regelgeving is zeer flexibel. Spelen met het systeem, heet het. Wij wilden natuurlijk ook onderzoeken of het wél mogelijk is om zo dicht mogelijk bij de uitstootnorm auto’s te produceren. Want bijna iedereen zit er flink boven. Misschien betekende dit dat het echt niet kon. Maar dat blijkt niet. Dat is een van de belangrijkste conclusies van ons onderzoek.”
Ik denk dat de gemiddelde mens vooral dat cijfer van 1.900 vermijdbare overlijdens belangrijk vindt?
“In 2015 zouden er door die NOx-uitstoot 2.700 mensen vroegtijdig gestorven zijn in Europa, aan longziektes als COPD, kanker en hart- en vaatziektes. Daarvan konden er 1.900 verme- den worden. Als alle auto’s presteren volgens de normen van de beste wagens.”
De cijfers voor Duitsland lijken dramatisch. Die voor België vallen mee. Maar blijkbaar vergiftigen we onze buren?
“Niet zo veel vervuiling raakt hier vanuit andere landen, omdat de wind meestal vanaf de kust waait. Daarnaast, een stuk minder positief, is onze lucht al zo vervuild dat je een soort van verzadiging krijgt. Datzelfde geldt ook voor Nederland. We exporteren dus de vervuiling naar onze buurlanden. Duitsland zit bijvoorbeeld aan 900 overlijdens, twee derde daarvan is ‘geïmporteerd’ door de ligging middenin Europa. Dit bewijst dat je dit echt niet land per land kan oplossen.”
Maar wie presteert dan het slechtst?
“We hebben onder meer gekeken naar voortijdig overlijden en gereden kilometers per voertuig. En daar komen GM en Renault als slechtste uit en niet VW. Renault zit aan 33 vroegtijdige overlijdens per 10 miljard kilometers, voor GM is dat 36. VW zit maar aan 15. In een andere berekening bekijken we het aantal vroegtijdige doden per miljoen wagens van dat merk op de baan. Bij VW zit je dan aan 32, Renault gaat naar 58 en voor GM kwamen we aan 52.”
Vreemd genoeg presteren trucks gemiddeld beter dan auto’s: omdat daar in de brandstof ‘AdBlue’ wordt toegevoegd om de stikstofdioxines te beperken. Professor Robert Malina
UHasselt
Is er een merk dat niet met de regels ‘speelt’?
“Ze zitten allemaal hoger dan de norm, maar de best presterende is BMW met 4,6 voortijdige doden op 10 miljard kilometers. Maar voor alle duidelijkheid: we beschuldigen niemand van gesjoemel. Ze werken volgens de regels. Alleen kunnen die te los geinterpreteerd worden.”
Als het mogelijk is om dichtbij de norm te zitten, waarom doen automerken er dan niet de moeite voor?
“Ik denk dat het onder meer te maken heeft met performance, klanten willen een wagen die sterk presteert. Prijs lijkt me niet de oorzaak, want de aanpassing is vaak maar een paar honderd euro. Het lijkt misschien vreemd maar trucks presteren gemiddeld beter dan auto’s: omdat daar in de brandstof ‘AdBlue’ wordt toegevoegd om de NOx te beperken. Maar daar heb je een extra tank voor nodig.”
U heeft voor dit onderzoek niets zelf getest?
“Neen, daarvoor hebben we de technologie niet in huis.. Dat is gebeurd door de Duitse transportautoriteiten, de Fransen, de Britten, onafhankelijke instituten… Zij hebben meettoestellen aan de uitlaatpijp van auto’s gehangen en zijn zo tot de uitstoot gekomen. Uit al die onderzoeken bleek dat er een verschil was tussen de effectieve uitstoot op de weg en wat er in de labo’s was gemeten.”
Wat zijn jullie belangrijkste conclusies?
“Ik hoop dat de testprocedures zo worden aangepast dat spelen met het systeem niet meer kan. Maar het belangrijkste: het moet regelgeving op Europees gebied zijn. De uitstoot is grensoverschrijdend, dus moet ook de wetgeving dat zijn.”