Volgt na de Griekse een Italiaanse financiële crisis?
Markten ongerust: Italiaanse rente blijft stijgen
ROME - De financiële markten in Europa maken zich zorgen om de staat van de Italiaanse economie, nadat de rente op Italiaanse staatsobligaties gisteren naar het hoogste niveau in vierenhalf jaar steeg. Minister van Financiën Giovanni Tria probeerde de markten vruchteloos te sussen. De Italiaanse populistenregering jaagt met haar begrotingsplannen niet alleen de Europese Unie maar ook de financiële markten de kast op, en maakt zo haar schuldenberg steeds groter.
De Italiaanse rente blijft stijgen. Gisteren naar 3,68 procent voor een lening van 10 jaar – vorig jaar was dat 2 procent – en 4 procent voor een lening van 30 jaar. De fameuze ‘spread’, het verschil tussen Duitse en Italiaanse tienjaarsobligaties, is nu 3,1 procent. Handelaars deden Italiaans schuldpapier weg uitgerekend nadat minister van Financiën en Economie Giovanni Tria in het Italiaanse parlement had verklaard dat hij “alles” zal doen om een mogelijke crisis aan te pakken, “zoals Draghi dat deed”. De Italiaanse chef van de Europese Centrale Bank wist met eenzelfde resolute belofte aan de markten een verdere eurocrisis te bedwingen.
Italiaanse crisis?
Maar wordt dat bedwingen tot nader order? Komt er na de Griekse een Italiaanse crisis? De confrontatie tussen Europa en de Italiaanse regering van extreem- (de Lega van Matteo Salvini) en radicale populisten (de Vijfsterrenbeweging van Luigi Di Maio) knaagt nu al aan de stabiliteit van de euro. Gisteren zakte die weer wat ten opzichte van de dollar.
De financiële markten vrezen een frontale botsing tussen Brussel en Rome. De twee kopstukken van de Italiaanse coalitie doen hun best om die indruk te versterken. Terwijl Salvini maandag met Marine Le Pen in Rome zat af te geven op de “Brusselse bunker”, verklaarde Di Maio dat hij, als hij moet kiezen tussen de markten en de Italianen, altijd voor de Italianen zal kiezen.
Tegen dat opbod maken de sussende woorden van minister Tria, een partijloze prof, weinig kans. Binnen de regering zijn het Salvini en Di Maio die de lakens uitdelen. Dat bleek toen de regering bepaalde dat het begrotingstekort de volgende jaren tot 2,4 procent zal stijgen. Tria wilde niet verder gaan dan 2 procent, maar Salvini en vooral Di Maio willen hun verkiezingsbeloften waarmaken. Voorop het terugdraaien van de verhoging van de pensioenleeftijd en een basisinkomen, mogelijk voor 6 miljoen rechthebbenden.
Kwetsbaar
De Europese Commissie waarschuwde meteen dat de beslissing een “afwijking van het door Europa aanbevolen fiscale pad” was. Waarop Salvini en Di Maio de aanval op Brussel openden. Gisteren zei Tria dat hij een opbouwende dialoog met Europa wil, waarin hij wil uitleggen dat de Italiaanse begrotingsplannen absoluut geen gevaar voor de euro betekenen. Tria rekent op versterkte groei van de al jaren stagnerende Italiaanse economie en zelfs op een begin van afbouw van de Italiaanse schuld, nu 131 procent van het bbp, naar 126,7 procent in 2021. Maar met stijgende rentes die schulden juist duurder maken is dat een hoogst optimistisch scenario.
De Europese Commissie is dan ook niet overtuigd. Eurocommissaris voor Jobs en Groei Jyrki Katainen zei gisteren in Helsinki dat Italië “erg kwetsbaar” is en dat de Italiaanse cijfers totaal onrealistisch zijn. “De onderhandelingen worden moeilijk.”