Verlichte prins-bisschop met kinderen

Beroemde Lonenaren

HEKS/LUIK - 30 april 1784. Hij zet z’n kop koffie neer en bezwijkt. Getroffen door een beroerte overlijdt hij in de armen van z’n zoon Charles-François, die hij verwekt heeft bij een van z’n maîtresses. Maar deze prins-bisschop mét kinderen is ook op andere fronten ruimdenkend. Een verlichte geest.

Prins-bisschop François-Charles de Velbrück, onze vorst van 1772 tot 1784, gaat ook om hele andere redenen de Loonse geschiedenis in. Want er zijn wel meer priesters met kinderen. Een tijdgenoot formuleert het zo: “L’attachement aux femmes fut toujours la passion dominante du clergé de Liège. De gehechtheid aan vrouwen was altijd de favoriete passie van de geestelijkheid in Luik.” De Velbrück verstopt zijn affectie niet en zorgt bovendien goed voor zijn kroost. Een man van zijn tijd die ook openstaat voor de ideeën van zijn tijd, die van de Verlichting. Hij bevordert de wetenschap in Loon en Luik, zorgt ervoor dat het hoger onderwijs niet verdwijnt in Luik, moderniseert de gevangenissen en organiseert gratis lager onderwijs voor kinderen van armen in zijn prinsbisdom. Zo krijgt hij het ook aan de stok met Rome als hij geestelijken uit hun residenties jaagt om er scholen van te maken. Onder zijn leiding staat ons Luikse land bekend als een van de meest vrije en open samenlevingen in Europa. Hij laat ook een materieel erfgoed na. Het is de Velbrück die kasteel Hex in Heks laat bouwen als buitenverblijf. Daar overlijdt hij ook.