Mails aan spijtoptant nekten Johan Bruyneel
Sportarbitragehof TAS verlengde deze week de schorsing van Johan Bruyneel (54) van tien jaar tot levenslang. Op basis van één nieuwe getuigenis, zo blijkt uit het vonnis. In ruil voor strafvermindering openbaarde voormalig US Postal-ploegarts Luis Garcia Del Moral – bijgenaamd ‘El Gato’ – zeer belastend mailverkeer tussen hem en Bruyneel. “Hij was duidelijk de top van de piramide”, besluit het TAS.
Hoe kan het dat Johan Bruyneel aanvankelijk tien jaar schorsing kreeg in de dopingzaak rond het US Postal-team, maar nu plots toch levenslang aan de kant moet blijven? Het Wereld Anti-Dopingagentschap WADA stapte indertijd naar het TAS en haalde het deze week zijn slag thuis. Bruyneel kwam er woensdag in een open brief op Facebook zelf mee naar buiten. Het vonnis – 104 pagina’s lang – circuleert ondertussen onofficieel op het internet. Lezing leert dat Bruyneel zich heeft geweerd als een duivel in een wijwatervat. Zijn advocaat Mike Morgan – die ook Chris Froome verdedigde in de salbutamolzaak – maakte er een zware procedureslag van. Meer dan de helft van het document gaat over verjaringstermijnen en instanties die wel of geen jurisdictie hadden. Het TAS volgde daarin steeds de kant van de aanklager, tot frustratie van Bruyneel.
Uit het document blijkt ook dat de Belg zelf uitvoerig getuigde en best opzienbarende verklaringen aflegde. Zo speelt hij open kaart over zijn dopinggebruik als renner: corticosteroïden vanaf 1988, EPO vanaf 1995. Als Once-renner werkte hij al samen met Michele Ferrari. In zijn periode bij Rabobank leerde hij bloedtransfusies gebruiken via ploegarts Geert Leinders.
Over zijn periode als manager bij US Postal is hij al wat vager. Hij was “op de hoogte van dopinggebruik en woonde in 2000 zelf een bloedtransfusie bij in Valencia”. In grote lijnen zegt Bruyneel “doping te hebben aanvaard en toegelaten”.
In dat verhaal is het TAS hem niet gevolgd. “Compleet strategisch”, zo schatten de rechters zijn verklaringen in. Het blijkt het centrale thema in de hele rechtsgang: Bruyneel pleitte dat hij als manager hoogstens medeplichtig was aan dopinggebruik. Maar het WADA betichtte hem ook van handel, toediening en verzwarende omstandigheden. Juridisch maakt dat het verschil tussen een milde straf en een levenslange schorsing.
Het TAS ondervroeg in deze zaak zeven ex-renners van US Postal, die eerder ook al getuigden in het USADA-rapport. De rechters probeerden steeds te achterhalen hoever de hand van Bruyneel reikte. Zette hij zelf aan tot dopinggebruik of niet? Eén anekdote is veelzeggend: David Zabriskie getuigde dat Bruyneel hem in een gesprek in een café in Girona in 2003 tot zijn grote ontzetting leerde hoe hij EPO moest gebruiken. Bruyneel weerlegt dat en getuigt dat Zabriskie zelf vragende partij was. “In een hotelkamer in de Vuelta van 2002 klopte hij op zijn arm: boom boom, ik wil het spul dat de grote jongens gebruiken.” Bruyneel benadrukt: “Ik heb nooit een renner gevraagd of aangemoedigd om doping te gebruiken.”
De kat
Het TAS ziet dat dus anders. In de afweging ‘medeplichtig aan’ of ‘verantwoordelijk voor’ blijkt één getuige in het bijzonder Bruyneel de das te hebben omgedaan. Een man die in het USADA-rapport nog één van de beschuldigden was: dokter Luis Garcia Del Moral, werkzaam bij US Postal tussen 1999 en 2003. Zijn bijnaam was ‘el gato’ of ‘de kat’. Volgens ex-renner Christian Vande Velde was hij “agressief en altijd gehaast. Als hij in de buurt was, zat er snel een naald in je arm.” In ruil voor strafvermindering fungeerde hij nu als stergetuige van het WADA. Hij openbaarde aan het hof mailverkeer met Bruyneel, waarin de Belgische manager hem onder meer vroeg om Armstrong EPO te bezorgen. Er zat ook een schema bij dat duidelijk maakte welke renner wanneer doping moest krijgen. Verder waren er twee wetenschappelijke artikelen over een nieuwe urinetest voor EPO.
Het TAS noemt de mails “vernietigend”, “the straw that broke the camel’s back” (de druppel die de emmer deed overlopen). Het concludeert: “Ze bevestigen duidelijk alle getuigenissen van de renners. Bruyneel stond aan de top van de piramide.” Vandaar de maximumstraf: geen tien jaar, maar een levenslange schorsing.
Weinig verschil
Bruyneel wees er in zijn Facebookpost zelf op dat de strafmaat op zich weinig uitmaakt. Hij had sowieso geen plannen om terug te keren in het wielrennen. Maar “nu het laatste hoofdstuk is geschreven” is de conclusie wel dat hij het meest beschadigd uit de US Postal-affaire komt. Kopman Lance Armstrong ging niet in beroep tegen zijn schorsing, settelde de klokkenluiderszaak met de overheid en is een eind op weg in zijn publiekelijke rehabilitatie. Dopingdokter Del Moral komt er als spijtoptant vanaf met een schorsing van vijf jaar en mag daarna zelfs opnieuw sportarts zijn. Voor Bruyneel ziet het er minder rooskleurig uit. In zijn getuigenis liet hij optekenen dat de zaak tot een scheiding leidde en dat hij “bijna blut” is.
Bruyneel voegde er ook nog aan toe dat “hij spijt heeft en diep beschaamd is over wat hij heeft gedaan”. Ook dat kon de rechters van het TAS niet vermurwen. Zij noemen het “too little, too late”.