Huisarts met dementerende patiënten kan hulplijn bellen
Ouderenpsychiater Jessa Ziekenhuis geeft gratis advies
Via een telefonische hulplijn gaat het Hasseltse Jessa Ziekenhuis ruim 300 huisartsen helpen met problemen die ze hebben met hun dementerende patiënten. Dat gaat dan van vragen over hoe omgaan met agressie of psychoses tot een oplossing als ze medicijnen weigeren te slikken.
Huisartsen uit Hasselt, Diepenbeek, Zonhoven, Herk-deStad, Lummen, Halen, Borgloon, Kortessem, Riemst en Tongeren mogen bellen naar de nieuwe hulplijn van Jessa. “Op een vast uur, op maandagmiddag. Dat is bewust gekozen omdat huisartsen een andere dokter niet zomaar willen storen. Dat vast moment moet die drempel wegnemen”, zegt ouderenpsychiater An Hulstaert, die de telefoonlijn zal bemannen.
De belangrijkste vragen waarmee dokters kampen: wat moeten ze doen als de patiënt agressief wordt of wanen krijgt, wat als hij hardnekkig weigert om medicijnen te nemen, hoe omgaan met probleemgedrag? Betalen moeten patiënt of huisarts niet. “We willen dat mensen met dementie langer thuis kunnen wonen, dat ze niet meteen in het ziekenhuis moeten opgenomen worden. Hun eigen vertrouwde omgeving is belangrijk”, benadrukt huisdokter Pieter-Jan Van Landegem.
HASSELT - Jessa Ziekenhuis start met een hulplijn voor zo’n 300 huisartsen die kampen met vragen over hun oudere patiënten met dementie of gedragsproblemen. Het gaat om huisdokters uit Hasselt, Diepenbeek, Zonhoven, Herk-de-Stad, Lummen, Halen, Tongeren, Borgloon, Kortessem, Bilzen en Riemst. “Dat gaat van vragen over moeilijk gedrag en onrust tot slaapproblemen of weigeren om pillen te nemen”, zegt huisdokter Pieter-Jan Van Landegem. Ouderenpsychiater An Hulstaert zal de lijn bemannen: “Meer werk? Neen, het zal net helpen om patiënten langer thuis te laten wonen.”
Elke maandag, tussen 12 en 13 uur, zal ouderenpsychiater An Hulstaert van het Hasseltse Jessa Ziekenhuis en psychiatrisch ziekenhuis Asster aan de telefoon zitten. “Dat uur is bewust gekozen, op de middag: als de huisartsen misschien even een minuutje ‘vrije tijd’ hebben. Een vast uur ook, want uit ervaring weten we dat zomaar bellen toch een drempel is. Ze willen een collega-arts liever niet lastigvallen”, zegt Anita Jans, zorgmanager psychogeriatrie bij Jessa.
Rusthuizen
Huisdokters mogen bellen met alle vragen over oudere patiënten met psychiatrische problemen, zoals dementie, Alzheimer of gedragsmoeilijkheden. “Dit is gegroeid vanuit een bijscholing die wij met onze huisartsenkring Herkenrode (Hasselt, Zonhoven en Diepenbeek) hadden georganiseerd, omdat we merkten dat veel huisdokters met vraagtekens zitten als ze bij mensen met dementie aan huis komen of in het rusthuis. We hebben daarvoor dokter Hulstaert uitgenodigd. Ze heeft heel veel kunnen beantwoorden, maar er bleven nog altijd vragen”, beschrijft huisdokter Pieter-Jan Van Landegem (ondervoorzitter van de huisartsenkring).
“Je kan ook niet elke vraag met één globaal antwoord oplossen, want elke patiënt in deze doel- groep is anders. De gedragingen verschillen, de werking van de medicatie is anders... Je moet dat individueel bekijken. Het heeft bijvoorbeeld geen zin om een lijst van faq’s (frequently asked questions, nvdr.) op te stellen”, klinkt dokter Hulstaert. “Achteraf zijn we bij Jessa dan ook gaan kijken of we niet iets voor die huisdokters kunnen doen. En dat werd: de hulplijn.”
Belangrijk: de patiënt moet niet al eens bij Hulstaert geweest zijn of ‘bekend’ zijn bij Jessa. “We willen net graag dat het mensen met dementie zijn die we nog niet in behandeling hebben, omdat we op die manier hen (en hun familie) leren kennen. Wat heel handig is als ze dan toch naar het ziekenhuis moeten komen. Door nu te helpen, willen we er ook voor zorgen dat ze langer thuis kunnen blijven.”
Agressie
Het betekent wel meer werk voor de psychiater? Van Landegem: “Eigenlijk is het de bedoeling dat er ‘minder’ werk in het ziekenhuis zal zijn, omdat de patiënten minder snel naar hier moeten komen en dus langer thuis kunnen wonen of in het rusthuis. Door via een telefoontje een oplossing te vinden hoeft iemand bijvoorbeeld bij agressie of zware gedragsproblemen misschien niet naar spoedgevallen. En dat is heel belangrijk
Via de hulplijn willen we er ook voor zorgen dat meer mensen met dementie langer thuis kunnen wonen
Pieter-Jan VAN LANDEGEM
Huisdokter
Specialist
voor iemand met dementie, want door die onbekende locatie worden de problemen vaak nog erger. De psychiater van wacht kan op zo’n moment ook niet veel doen en heeft meestal een paar dagen nodig om de patiënt weer rustig te laten worden.”
“Ook toekomstgericht is dit be- langrijk: door de vergrijzing gaat dementie alleen maar toenemen. Niet iedereen kan opgenomen worden in het ziekenhuis. Op deze manier kunnen we veel voorkomen”, aldus Anita Jans. “De dokter zet zich hier vrijwillig voor in, de patiënt moet niets betalen, want dit is geen consultatie.” De drie grote huisartsenkringen, goed voor 300 artsen, zijn de doelgroep.
En de concrete vragen waarmee huisartsen worstelen? “Wat moeten ze doen bij agressie of hoe dat voorkomen? Wat als een patiënt echt weigert de medicatie te slikken? Als ze dag en nacht verwisselen? Wat doen bij wanen of hallucinaties? De antwoorden zijn, zoals gezegd, afhankelijk van de patiënt. Maar bij medicatie kan je bijvoorbeeld kijken of alle pillen wel nodig zijn of misschien andere toepassingsvormen proberen. Bij een verstoord nachtritme is een prikkelarme avond belangrijk: vaak komt dan het bezoek, maar dat zorgt net voor onrust bij iemand met dementie. Laat bijvoorbeeld bezoek vroeger komen.” Huisartsen proberen ook steeds meer een alternatieve oplossing te zoeken zonder (veel) medicijnen voor te schrijven. “Maar dat is al eens moeilijk uit te leggen aan familie, omdat ze soms denken dat je dan niets doet. Ook hierin zijn die telefoontjes met de psychiater belangrijk: je belt naar de ‘specialist’, dus ze weten dat je er mee bezig bent.”