Britse passie

Het is een bizar spektakel: de manier waarop de Britten in hun Brexit-opwinding hun imago van common sense en afkeer van ideologische passie naar de vaantjes helpen. Nu de deadline eind maart nadert, wordt het pijnlijk om aan te zien hoe ze in de greep zijn van een oeverloos debat waarin pragmatisme vaak zoek is. Premier Theresa May wist jarenlang niets beters te bedenken dan “Brexit means Brexit” als antwoord op de vraag wat de concrete gevolgen waren van de referendumbeslissing om uit de Europese Unie te stappen. Gisteren in het Lagerhuis moest ze voor het eerst uitleggen waar Brexit precies voor staat toen ze het ontwerpakkoord met de Europese Commissie verdedigde dat haar kabinet de avond tevoren had goedgekeurd. Nog voor ze het woord nam, was de schijn van eensgezindheid op de regeringsbank al verdwenen door het ontslag van liefst vijf bewindslui, onder wie de minister verantwoordelijk voor de Brexit-onderhandelingen. Hoe May denkt de deal door het Lagerhuis te halen, werd daardoor een nog groter raadsel dan het op basis van eenvoudig telwerk al was. Het akkoord is vanuit Europees gezichtspunt niet eens zo slecht. Het beschermt rechten van gewone burgers - een van de Europese rode lijnen in de onderhandelingen. Het beperkt ook enigszins de kwalijke economische gevolgen van de Britse uitstap, onder meer door de Britten (minstens) tijdelijk bij de douane-unie te houden. Met name voor ons land is dat een goede zaak.

Maar het zijn juist die verzachtende compromissen die de deal voor de harde Brexiteers totaal onaanvaardbaar maken. Regelrecht verraad zelfs, hoezeer May gisteren weer volhield dat het Verenigd Koninkrijk de controle over zijn grenzen, zijn geld en zijn toekomst terugkrijgt. Dat hun land voor onbepaalde tijd de regels van de Unie blijft volgen zonder er invloed op te hebben, is overigens ook voor Brexit-tegenstanders niet te slikken - en in hun ogen het bewijs dat er maar één uitweg uit deze zelf gecreëerde chaos is: een tweede referendum. Nog afgezien van de onzekerheid over de afloop daarvan, stelt dat scenario het grote probleem dat je een democratische beslissing van een hele natie naar de prullenmand verwijst. Ook al kwam die beslissing tot stand op basis van een ‘valse prospectus’ van leugens en loze beloften uit het Leave-kamp. Vanop het Europese continent biedt het Verenigd Koninkrijk dezer dagen een beeld van verwarring en verdeeldheid. De Brexit-saga loopt snel naar een ontknoping maar hoe die er zal uitzien, is anyone’s guess.

Voor Brexiteers blijft de deal regelrecht verraad hoezeer premier May gisteren weer volhield dat het Verenigd Koninkrijk de controle over zijn grenzen, zijn geld en zijn toekomst terugkrijgt