Gsm-straling in beeld en geluid
Ieder van ons wordt elk moment van de dag omsingeld door tal van onzichtbare signalen. Dat weten we wel, maar we swipen met z’n allen lustig voort. Kunstenaar Kevin Trappeniers maakt die ‘onzichtbare architectuur’ zichtbaar via geluid en beeld. En dat kan
“Feit is dat er enorm veel signalen om ons heen zijn: 2G, 3G, 4G, wifi, gps, radiofrequenties... We zitten op een grens tussen analoog en digitaal, tussen een zichtbare en onzichtbare wereld. Maar nooit is aan mensen gevraagd of ze dat eigenlijk wel willen”, zegt Kevin Trappeniers (33, foto). “Daarnaast communiceren we almaar meer met elkaar via beeldschermen. Met wie praten we dan eigenlijk: met elkaar, met een toestel of met onszelf ? Bestaat er een gevaar dat die technologie onze ontmoetingen met elkaar uitholt? En welke invloed heeft het op ons denken en doen? Worden we gestuurd of hebben we alles nog zelf in handen? Neem de Russische inmenging bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
En wie heeft er baat met al dat bijkomend dataverkeer: de burger of bedrijven, zoals de telecomoperatoren? Ik geef geen antwoord met mijn installaties, maar stel wel vragen.”
AntennA, mee tot stand gekomen dankzij steun van C-Takt in Dommelhof en C-Mine, is een installatie die bestaat uit een grote metalen antenne die midden in een cirkel van houten bankjes staat. Oorspronkelijk was het doel dat AntennA alle signalen in de omgeving zou blokkeren. Een stoorzender dus. Eén probleem: hoogst illegaal. En dus moest Trappeniers het over een andere boeg gooien.
Hels kabaal
“Hoe meer signalen er in de buurt zijn, hoe meer die opgevangen worden door de antenne. Die signalen zet ik om in geluid. Dat doe ik een kwartier lang. Daarna volgt een kwartier stilte. Ik kan je verzekeren dat als de signalen omgezet worden in geluid, het een hels ka- baal is. Een vrouwelijke bezoeker zei me dat ze er letterlijk misselijk van werd. Een oude dame zei me dat het haar deed beseffen dat er meer ruimte moest zijn voor rust en diepgang. Maar een jonge tiener zei dan weer dat die signalen hem totaal niet stoorden, maar dat ze hem een vorm van vrijheid verleenden in zijn manier van leven.”
Gsm scannen
Terwijl AntennA een installatie is die zich buiten afspeelt, is Ellipsis een voorstelling die binnen plaatsvindt. Nu te ervaren in cultuurcentrum Hasselt. “Ik zie het als een theatervoorstelling met technologische personages in plaats van menselijke. En zonder regisseur die een richting bepaalt. Speakers verbonden met draad maken signalen hoorbaar in geluid of zichtbaar door beweging. Bezoekers moeten voor ze binnengaan hun gsm laten scannen en bewegen dan vrij in de ruimte. Eerst wat onwennig omdat de signalen lawaai produceren. Maar naarmate dat afneemt, zie je mensen rustiger worden. Er komt een besef: word ik mee gestuurd door al die signalen?”
Lapland
De vragen die Trappeniers stelt komen voort uit een vorm van bezorgdheid geeft hij toe. Maar dat betekent niet dat hij een digibeet is. “Ik heb alles: gsm, tablet, laptop… en ik vind het fantastisch. Maar ik ga soms heel bewust op vakantie naar een plek waar geen signalen zijn. Lapland bijvoorbeeld. Het kan geen kwaad om af en toe eens een moment van reflectie in te lassen en stil te staan bij wat er om allemaal om ons heen is en hoe ons dat beïnvloedt.”
→ Ellipsis, Kevin Trappeniers, morgen in
Cultuurcentrum Hasselt (www.ccha.be)