“Eerbetoon had eerder mogen plaatsvinden”
Treinexplosie honderd jaar na datum herdacht met vredesboom
Een week na Wapenstilstand werd gisteren aan het stationsplein in Hamont nog een vredesboom aangeplant. Dit om de grote treinexplosie te herdenken die exact honderd jaar geleden het leven kostte aan enkele honderden Duitse soldaten die onderweg naar huis waren voor verzorging. “Het werd hoogtijd dat ook deze onschuldige oorlogsslachtoffers een eerbetoon kregen in onze gemeente”, stelde lokale historicus Luk van de Sijpe.
In Hamont wordt het einde van de Eerste Wereldoorlog vooral gelinkt aan een grote treinexplosie. Na Wapenstilstand werden Duitse troepen door de geallieerde legers aangemaand om zich snel terug te trekken. In het Hamontse rangeerstation, dat toen maar liefst vijftig sporen telde, vormde zich al snel een opstopping van duizenden goederenwagons door de strenge controles aan de grens met het neutrale Nederland. “Hiertussen bevonden zich ook enkele munitiewagons en op 18 november liep het hiermee dus mis”, bracht historicus en heemkundevoorzitter Luk van de Sijpe gisteren in herinnering. “Om 22.15 uur waren er de eerste kleine explosies. Een kwartier later volgde dan de grote explosie die een enorme krater sloeg. Er vielen naar schatting maar liefst 200 à 300 slachtoffers, allemaal Duitse gewonde soldaten die zich in treinen bevonden onderweg naar hun heimat voor verzorging. Bij de plaatselijke bevolking in Hamont vielen geen doden, vermoedelijk omdat iedereen zich na de eerste kleine ontploffing al uit de voeten had gemaakt.” De schade was nooit gezien. “Tot in de verre omtrek waren alle ramen gesprongen. Bijvoorbeeld in het pasgebouwde klooster van Hamont-Lo, maar ook tot in Budel was de ravage groot. Na 1918 werd het station nooit meer heropgebouwd tot enkele jaren geleden de lijn terug werd opengesteld.”
De oorzaak van de explosie werd nooit echt helder achterhaald. Sommige theorieën spreken van een aanslag door de Duitsers zelf, andere stellen dat kwajongensstreken aan de basis lagen. Van de Sijpe benadrukte dat deze herdenking op zijn plaats is. “Ze komt zelfs vrij laat. In Weert staat er wel een klein herdenkingsmonument voor deze Duitse slachtoffers. Uiteindelijk waren ook zij de dupe van Europese machtswellustige leiders.”
Jonge generaties
Samen met burgemeester Theo Schuurmans (CD&V) en erfgoedschepen Guy Joosten (CD&V) werd een winterlinde als vredesboom aangeplant. Hierbij werd ook een infobord voorzien met uitleg over de ramp. “Het is toch belangrijk dat ook de jonge generaties deze ramp niet zullen vergeten”, reageerde Ria Van Gerven (54) uit Hamont die het moment bewust bijwoonde. “Zelf heb ik spijt dat ik mijn grootouders er nooit meer over gevraagd heb. Ze waren bijna directe getuigen. Het is pas later dat ik de impact van deze treinramp op Hamont besefte.”
’s Avonds ging in cinema Walburg ook nog ‘Grensgeval’, de documentaire over deze ramp, in première.