Spijtoptant

Dejan Veljkovic, de spelersmakelaar die wordt gezien als de spilfiguur in het grote voetbalonderzoek Operatie Propere Handen, heeft een schriftelijke deal gesloten met het gerecht. In ruil voor “oprechte en volledige verklaringen over zijn aandeel en de rol van derden in dit dossier” krijgt hij een celstraf van vijf jaar met uitstel, een boete van 80.000 euro met uitstel en zal zijn illegaal verkregen vermogen verbeurd worden verklaard. Hij wordt zo de eerste spijtoptant in de Belgische gerechtelijke geschiedenis.

Het federale parket verdenkt Veljkovic ervan financiële constructies met verschillende voetbalclubs te hebben opgezet om zo verdoken commissielonen aan spelers en hemzelf uit te keren. Hij zou ook de hand hebben gehad in wedstrijdvervalsing. Voor witwaspraktijken, lidmaatschap van een criminele bende en omkoping riskeert hij een celstraf van 15 jaar. Door de deal zal dit een pak minder zijn. Het federale parket gelooft alleszins dat Veljkovic’ informatie het onderzoek effectief vooruit zal helpen. De raadkamer heeft hem gisteren onder strenge voorwaarden vrijgelaten.

De nieuwe wet over spijtoptanten is pas sinds 7 augustus van kracht. Ze kwam er op vraag van de speurders die zo het onderzoek naar de Bende van Nijvel alsnog willen openbreken. België treedt daarmee in de voetsporen van een rist landen die al langer strafvermindering toekennen in ruil voor cruciale informatie. Het meest bekende is Italië, waar spijtoptanten of pentiti de voorbije jaren een onschatbare bijdrage hebben geleverd aan de strijd tegen de maffia. In ons land zijn aan de regeling strenge voorwaarden verbonden. Zo kan ze enkel worden toegepast bij zware vormen van criminaliteit zoals georganiseerde misdaad en terrorisme en kan ze niet leiden tot straffeloosheid.

Het systeem van de spijtoptanten is perfect verdedigbaar. Een gunstmaatregel voor één verdachte kan immers leiden tot een doorbraak in het onderzoek met de veroordeling van andere bendeleden als gevolg. Zonder de cruciale puzzelstukjes van de spijtoptant riskeer je vrijspraak van de hele bende door gebrek aan bewijzen of verjaring. Toch wringt het schoentje bij deze ‘tegenprestatie’, omdat ze ingaat tegen het principe van de rechtvaardige samenleving die daders van misdrijven consequent bestraft. Trouwens, in andere landen wordt de regeling geregeld gecontesteerd omdat de spijtoptanten niet altijd betrouwbare getuigen zijn die eigenlijk worden beloond voor hun misdaden. Dit mag en kan nooit de bedoeling zijn. Dit alles maakt van de spijtoptantenwet een uiterst delicaat systeem dat voer blijft voor maatschappelijke en rechtsfilosofische discussies. Met de Veljkovicdeal is the proof of the pudding in the eating. Afwachten dus wat dat wordt.

Toch wringt het schoentje bij de spijtoptantenwet, omdat de ‘tegenprestatie’, ingaat tegen het principe van de rechtvaardige samenleving die daders van misdrijven consequent bestraft