“Schotse Hooglanders verdwijnen uit Wellen”
Natuurvereniging ’t Bokje bestaat 30 jaar
De Wellense natuurvereniging ’t Bokje viert dit jaar haar dertigste verjaardag en kan mooie resultaten voorleggen: de bedreigde kamsalamander is stabiel, er bloeien opnieuw zeldzame bloemen en er vliegen wielewalen en nachtegalen rond. Enkel het handelsmerk van ’t Bokje, het Schotse Hooglandrund, dreigt te verdwijnen. “Limburgs Landschap wil alleen nog Galloway runderen”, zegt Jan Nuijens.
Drie decennia na hun eerste aankoop heeft ’t Bokje al 200 hectare natuur in beheer, waarvan ongeveer de helft in eigendom. “Onze eerste aankoop was in de Broekbeemd. Stukje bij beetje hebben we land kunnen bijkopen waardoor die beemd nu volledig onze eigendom is. En naast dat natuurgebied beheren we nog drie natuurgebieden: de Grote Beemd, de Ulbeekse bossen en de houtkant in Ulbeek -volgens mij het kleinste natuurgebied van Vlaanderen. Grote stukken van de gebieden zijn onze eigendom”, vertelt Dirk Ottenburghs.
Zavelsteeg
De vrijwilligers hebben met veel goede wil en nog meer mankracht in die 30 jaar veel bereikt. “Bij de start kon je niet door het gebied wandelen. Maar met veel enthousiasme zijn we uit de startblokken geschoten. De ‘Zavelsteeg’, een van de oudste paden in Wellen dwars door de beemd, werd in ere hersteld. En er zijn intussen al ettelijke kilometers wandelpad bijgekomen. De recentste wandeling is ‘Verborgen moois’. Die kwam er dankzij ons werk. Hetzelfde met het beemdpad, dwars door de beemden van Alken naar Wellen. Na 20 jaar zwoegen en aandringen is dat geopend. Verder kan er gewandeld worden langs het zeldzame kalkmoeras en het authentieke hagenlandschap van de Graeterbeemd. De sterkte van onze vereniging is dat iedereen wel ergens goed in is, we zijn complementair. De ene wandelt en ziet zo waar moet worden gewerkt, de andere is goed in maaien, terwijl weer iemand anders uitblinkt in onderhandelen of kuddebeheer”, weet Joeri Philtjens.
Kristal
In drie decennia hebben de ‘Bokjes’ veel successen geboekt. De Schotse Hooglanders in hun natuurgebieden pronken intussen op de website van de gemeente. “Onze eerste ‘kudde’ zijn we in de Zoo van Zwartberg gaan halen. Voor 50.000 frank - geld dat we kregen van Cristal Alken - kochten we drie koeien en een stier. Eentje liet zich toen niet vangen, zodat we met twee koeien en een stier in Wellen aankwamen. Die stier was legendarisch. Kristal, zo hadden we hem gedoopt, liep de wandelaars gewoon achterna. Zo had hij het in de dierentuin geleerd. Na hen volgden er nog veel stieren en koeien. Toen op een bepaald moment de kudde te groot werd voor het begraasbare gebied, beslisten we er jaarlijks een paar te slachten om zo geld in het laatje te krijgen. Dat werkte goed. Alleen is het nu bijna gedaan, Limburgs Landschap wil geen Schotse Hooglanders meer. De koeien en stieren zijn intussen gescheiden. Kwestie dat er geen kalfjes meer worden geboren.”
Toekomst
Dat verhaal eindigt, maar de vrijwilligers van ’t Bokje hebben nog veel plannen. “Voor de volgende dertig jaar hopen we nog meer gronden aan te kopen om zo aan stabiel beheer te kunnen doen. En als het even kan, zouden we de beemd graag tot in Alken laten doorlopen. Zonder omheining en met veeroosters in de Bodemstraat. Zodat de runderen - we blijven toch hopen dat het Hooglanders blijven - zich vrij kunnen verplaatsen”, besluit Jan Nuijens.