May op Europese bedeltocht
Britse premier vangt bot: geen nieuwe Brexit-onderhandelingen
BRUSSEL - De positie van de Britse premier Theresa May was gisteravond meer dan ooit onzeker met onbevestigde berichten dat voldoende leden van haar eigen Conservatieve fractie een motie van wantrouwen tegen hun leider willen afdwingen. De premier maakte gisteren een rondreis langs Europese hoofdsteden in de hoop op tegemoetkomingen die de Brexit-deal alsnog aanvaardbaar moeten maken, met name voor haar Conservatieve achterban. Een kansloze onderneming, bleek in Den Haag, Berlijn en Brussel.
Ontbijt in Den Haag, lunch in Berlijn en de avondboterham in Brussel. Dat was de Europese tournee waar de Britse premier zichzelf gisteren op trakteerde na haar roemloze aftocht in het Britse Lagerhuis van de dag tevoren. Daar had ze de voor gisteravond geplande stemming over de Brexit-deal met de resterende 27 EU-leden uitgesteld omdat er, zoals ze zelf toegaf, een verpletterende nederlaag zat aan te komen. Maar May bleef er bij dat de deal de juiste en bovendien de enig mogelijke is om tot een ordelijke Brexit te komen en dus zou ze Europese partners om ‘verduidelijkingen’ gaan vragen bij de backstop, het in het Verenigd Koninkrijk meest aangevochten deel van het akkoord.
De backstop, eigenlijk een Amerikaanse sportterm (het veiligheidsnet in honkbalstadions dat ballen moet tegenhouden), moet ervoor zorgen dat bij afwezigheid van een nieuwe handelsrelatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk na 2020 de grens tussen Ierland en Noord-Ierland ‘hard’ wordt. Dat zou volgens het huidige akkoord vermeden worden door het hele Verenigd Koninkrijk langer in de douane-unie te houden. Alleen is niet duidelijk hoe lang en kan Londen ook niet eenzijdig een eind maken aan die situatie. Er zouden ook uitzonderingsmaatregelen voor Noord-Ierland gelden, wat dan weer onaanvaardbaar is voor de DUP, de NoordIerse unionisten van wier parlementaire steun May en haar minderheidsregering afhankelijk zijn.
Auto
Hoe Theresa May dit alsnog aanvaardbaar wil maken voor haar passionele Brexit-aanhang was gisteren totaal onduidelijk. Noch haar goede vriend Mark Rutte, noch Angela Merkel, noch JeanClaude Juncker of Donald Tusk gaven haar enig vooruitzicht op een aanpassing van het akkoord dat voor een aantal EU-landen toch al te veel toegevingen aan de Britten omvat. Aan de Brexit-deal wordt niet getornd, dat was de boodschap die May van Merkel meekreeg in een regenachtig Berlijn (waar ze ook nog eens secondelang de deur van haar auto niet openkreeg toen ze bij de bondskanselarij werd voorgereden). “Er komt geen verdere opening van het terugtrekkingsakkoord”, aldus de bondskanselier achteraf. Maar er waren wel “verduidelijkingen” mogelijk. Ook in Brussel wachtte haar dezelfde onwrikbare boodschap vanwege Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en EU-president Donald Tusk.
Vandaag krijgt ze in Dublin diezelfde tekst nog eens te horen van de Ierse premier Leo Varadkar. In het Ierse parlement zei Varadkar gisteren dat de Britten om de chaos van een Brexit zonder afspraken te vermijden, twee dingen kunnen doen: hun exit uitstellen of hem ongedaan maken. Het was de eerste keer dat een Europese regeringsleider uitdrukkelijk verwees naar de uitspraak van de EU-rechters van maandag die zo’n eenzijdige intrekking mogelijk maakt.
Wantrouwen
May keerde na haar vruchteloze EU-bedeltrip terug naar Londen, waar geruchten gonsden over een motie van wantrouwen binnen de Lagerhuisfractie van haar eigen Conservatieve Partij. In november zond oer-Brexiteer Jacob Rees-Mogg als eerste een brief naar de bevoegde partij-instantie waarin hij zijn vertrouwen in May als partijleider opzegde. Maar er volgden toen niet genoeg collega’s zijn voorbeeld om het aantal van 48, dat nodig is om een stemming af te dwingen, vol te maken. Volgens nieuwszender Sky News was dat nu wel het geval. Volgens andere media (nog) niet.