Europese top stuurt May met lege handen naar huis
Vrees voor Brexit zonder akkoord neemt toe
LONDEN/BRUSSEL - De Britse premier Theresa May heeft op de Europese top donderdag en vrijdag niet de garanties gekregen die ze gevraagd had rond de ‘backstop’, het meest controversiële onderdeel van het Brexitakkoord dat ze met de Europese Unie heeft afgesloten.
De 27 staatshoofden en regeringsleiders van de (blijvende) lidstaten van de Europese Unie hebben Theresa May met lege handen naar huis gestuurd. Ze wilde ‘juridische en politieke garanties’ krijgen dat de backstop, waardoor Groot-Brittannië binnen de douane-unie van de EU moet blijven zolang er geen handelsakkoord is afgesloten, nooit een blijvende situatie zou kunnen worden. Die backstop moet voorkomen dat er weer douanecontroles moeten komen op de grens tussen de Ierse Republiek en Noord-Ierland, die na de Brexit een buitengrens van de Europese Unie wordt.
Verduidelijkingen
Maar de Britse premier kreeg van haar collega’s op de top nog eens te horen dat er niet meer onderhandeld wordt. Er kwam niet meer dan één vel ‘verduidelijkingen’ en de mondelinge belofte dat eens het Brexitakkoord er is, de Europese Unie meteen met de Britten wil beginnen praten over een vrijhandelsakkoord. In de verduidelijking staat dat het niet de bedoeling is de backstop ooit te gebruiken, en als het toch ooit zover komt, zal die situatie niet langer duren dan strikt noodzakelijk. Ook wordt letterlijk herhaald dat het Brexitakkoord “niet open is voor nieuwe onderhandelingen”. Vrijdagochtend kwam het voor de lopende camera’s tot een verbale aanvaring tussen May en EUcommissievoorzitter Jean-Claude Juncker. Die had donderdagavond op een persconferentie gezegd dat “onze Britse vrienden moeten zeggen wat ze willen, in plaats van ons altijd te doen zeggen wat wij willen.”
“Niet geruststellend”
Theresa May, van wie ondertussen duidelijk is dat ze niet snel opgeeft, zag in de verklaringen van de EU toch een lichtpuntje, “want als formele conclusies van de EUtop hebben ze een juridische waarde”. Bovendien wordt er in de komende dagen en weken nog verder gepraat. “Verdere verduidelijking en discussie is mogelijk.” Toch was van de andere kant na afloop van de top vooral bezorgdheid te horen en twijfel of de Britse premier in staat zal zijn haar kant van de Brexitafspraak - de goedkeuring van het Brexitakkoord door het Britse Lagerhuis - na te komen. Met name premier Charles Michel zei dat “de signalen die we hier gekregen hebben eerlijk gezegd niet echt geruststellen of Groot-Brittannië in staat gaat zijn om zijn engagement na te komen”. Michel heeft “gigantische twijfels” of May haar Brexitakkoord door het parlement kan krijgen. “Wij gaan ons voorbereiden op alle mogelijkheden, ook op die dat er geen akkoord komt.”
“Grootste respect”
De Europese Unie heeft inderdaad beslist om een tandje bij te steken in haar voorbereidingen op een Brexit zonder akkoord. Op 19 december publiceert de EU-commissie alle documenten die in dat verband zijn klaargemaakt. Europees raadsvoorzitter Donald Tusk haalde in zijn slotwoord op de top uit naar de Britse parlementairen, die in zijn ogen te weinig respect hebben voor eerste minister May. “Wij hebben de Britse eerste minister met het grootste respect behandeld, en we appreciëren echt dat ze zich inspant om het akkoord dat we samen hebben afgesloten goed te keuren. Feitelijk heb ik de indruk dat wij haar veel respectvoller behandelen dan sommigen van haar eigen parlementsleden.”