‘US(A)’ ONDER DE LOEP
Na zijn hitfilm ‘Get Out’, heeft de Afro-Amerikaanse cineast-komiek Jordan Peele een nieuwe horrorsatire klaargestoomd. In ‘Us’ confronteert hij een zwart gezin uit de middenklasse met een stel agressieve dubbelgangers. Typische horror? Niet echt, want ‘Us’ functioneert vooral als een gruwelijke spiegel. Vijf bijzonderheden over de vreemdste popcornfilm van het jaar.
1. Zwarte horrorkomedie
Het centrale personage Adelaide (Lupita Nyong’o) werd zwaar getraumatiseerd door een incident in haar jeugd. Onder druk van haar man en twee kinderen wordt ze gedwongen om terug te keren naar de plaats van het incident. Niet lang daarna staan akelige dubbelgangers van de gezinsleden voor de deur. Niets in deze synopsis wijst erop dat er veel gelachen zal kunnen worden. Maar Peele stak ‘Us’ vol grappige momenten waardoor de gruwel flink gerelativeerd wordt.
2. Klassiekers
Peele speelt dolgraag met zijn favoriete films. De intro heeft iets weg van Stephen Kings ‘It’. Wanneer de familie geterroriseerd wordt, zit je in ‘Funny Games’. Eens je beseft wat de dubbelgan- gers van plan zijn, lijkt het wel of je in een variant van ‘The Invasion of the Body Snatchers’ vertoeft. En uiteraard voel je de invloed van ‘The Stepford Wives’, een film waarin mannen hun vrouwen vervangen door mechanische dubbelgangers.
3. Droomwereld
Van zodra de dubbelgangers opduiken, weet je dat Peele hier geen realistische wereld wil schetsen. Al van bij het begin van de film wordt een hint gegeven naar een mogelijke droomwereld. Tijdens de begingeneriek richt Peele zijn camera op een konijn, een niet te misverstane verwijzing naar ‘Alice in Wonderland’. Later wordt dat trouwens heel nadrukkelijk bevestigd. In de laatste fase van het verhaal daal je zelfs letterlijk af in ‘Wonderland’. Of is het ons onderbewustzijn? 4. Het Amerikaanse modelgezin In de meeste klassieke horrorfilms (‘Poltergeist’, ‘The Amityville Horror’) is het bijna uitsluitend een sympathiek blank gezin dat belaagd wordt door demonen. In ‘Us’ krijg je voor het eerst een zwart gezin dat op de proef wordt gesteld. Maar het is dan wel een gezin dat zich spiegelt aan een veel rijker (snobistisch) blank gezin. De beginbeelden na de intro, met de gezinsauto die naar de plaats van onheil voert, doen meteen denken aan die van ‘The Shining’. Deze laatste Stanley Kubrick-film wordt overigens meer dan eens geciteerd.
5. Maatschappijkritiek
De titel ‘Us’ moet je lezen als ‘USA’. Jordan Peele gebruikt zijn verhaal – zoals hij dat eerder al deed met ‘Get Out’ – om flink wat kritiek te spuien op Amerika. Zo krijgen de verstikkende Amerikaanse consumptiemaatschappij, de drang van zwarte gezinnen om blanke te imiteren, de gigantische kloof tussen rijk en arm, de misplaatste angst voor het onbekende en de enorme Amerikaanse agressie tegen ‘untermenschen’ (lees: Mexicanen, migranten, daklozen, kleurlingen e.a.) er flink van langs. → ‘Us’ speelt vanaf vandaag in zowat alle
Belgische bioscopen.